Mae'n egluro beth yw anhwylder straen wedi trawma (PTSD), gan gynnwys achosion posibl a sut y gallwch chi gael gafael ar driniaeth a chymorth. Mae'n cynnwys cyngor ar helpu eich hun, ac arweiniad i ffrindiau a theulu.
Gall y sefyllfaoedd sy'n peri trawma i ni amrywio o berson i berson. Mae llawer o ddigwyddiadau gwahanol sy'n niweidiol neu sy'n peryglu bywyd a all achosi i rywun ddatblygu PTSD. Er enghraifft:
"Cefais fy mygio ac yna tua blwyddyn yn ddiweddarach, roeddwn i ar y tiwb pan oedd yr heddlu yn ceisio arestio rhywun oedd â dryll. Chefais i ddim fy anafu'n gorfforol yn y naill ddigwyddiad na'r llall – er fy mod i'n meddwl y byddwn i'n marw yn yr ail ddigwyddiad ac y byddwn i'n gweld llawer o bobl eraill yn marw."
Gall rhai ffactorau olygu eich bod chi'n fwy agored i ddatblygu PTSD, neu gallant wneud y problemau rydych yn eu hwynebu yn fwy difrifol, yn cynnwys:
Os cawsoch chi drawma pan oeddech chi'n ifanc neu os cawsoch chi drawma a barodd am amser hir neu sawl trawma, efallai y cewch chi ddiagnosis o PTSD cymhleth. Ceir rhagor o wybodaeth ar ein tudalen ar PTSD cymhleth.
"Cefais ddiagnosis o PTSD gan fy meddyg teulu ychydig wythnosau ar ôl marwolaeth fy nhad a fu farw'n sydyn iawn, yn dilyn cinio teuluol yn y dafarn leol. Cafodd drawiad o'n blaenau ni a bu'n rhaid i ni geisio rhoi CPR iddo yn y fan a'r lle wrth aros am yr ambiwlans. Bu farw yn ddiweddarach ar y ffordd i'r ysbyty."
Gall unrhyw un brofi digwyddiadau trawmatig, ond efallai eich bod chi'n arbennig o debygol o fod wedi cael trawma os yw'r canlynol yn berthnasol i chi:
Ceir rhagor o wybodaeth am y pynciau hyn ar ein tudalennau ar drawma, sut i reoli straen, profedigaeth, camdriniaeth, arian ac iechyd meddwl, gorbryder a phyliau o banig ac iselder.
Cyhoeddwyd y wybodaeth hon ym mis Ionawr 2021. Byddwn yn ei diwygio yn 2024.
References and bibliography available on request.
If you want to reproduce this content, see our permissions and licensing page.