Iselder
Gwybodaeth am iselder, ei symptomau a'r rhesymau posib dros hynny, a sut y gallwch gael gafael ar driniaeth a chymorth. Yn cynnwys awgrymiadau ynghylch sut i ofalu amdanoch eich hun, a chanllawiau ar gyfer ffrindiau a theulu.
Beth yw iselder?
Problem iechyd meddwl yw iselder lle’r ydych chi mewn hwyliau isel neu’n colli diddordeb a mwynhad mewn pethau. Mae hefyd yn gallu achosi amrywiaeth o newidiadau eraill i’r ffordd yr ydych chi’n teimlo neu’n ymddwyn.
Mae’r symptomau yr ydych chi’n eu profi’n gallu amrywio. Mae eu dwyster, pa mor hir y maen nhw’n para, ac i ba raddau y maen nhw’n effeithio ar eich bywyd bob dydd hefyd yn gallu amrywio.
Os ydych chi’n profi iselder llai dwys, efallai byddwch chi mewn hwyliau isel ond yn dal i allu parhau â’ch bywyd bob dydd. Ond efallai bydd pethau’n teimlo’n anoddach ac yn llai gwerthchweil.
Os oes gennych chi iselder mwy difrifol, efallai bydd bywyd o ddydd i ddydd llawer yn fwy anodd i chi. Efallai byddwch chi hefyd yn profi teimladau hunanladdol.
Mae’n dechrau fel tristwch ac yna dwi’n teimlo fy hun yn cau lawr, gyda llai o allu i ymdopi. Yn y pen draw, dwi’n ddideimlad ac yn wag.
Dysgais i ymdopi drwy ddweud wrth fy hun nad oedd unrhyw beth yn bwysig
Fy ffordd o ymdopi oedd dweud wrth fy hun yn bendant nad oedd unrhyw beth yn bwysig
A oes gwahanol fathau o iselder?
Os ydych chi’n cael diagnosis o iselder, efallai byddan nhw’n dweud wrthych ei fod yn ‘llai difrifol’ neu’n ‘fwy difrifol’. Mae hyn yn disgrifio sut y mae eich symptomau yn effeithio arnoch, a pha driniaeth sy’n debygol o gael ei chynnig i chi. Efallai bydd difrifoldeb eich iselder yn newid dros amser.
Weithiau efallai byddwch chi’n clywed iselder yn cael ei alw’n ‘anhwylder iselder difrifol’. Mae mathau eraill o iselder yn bodoli hefyd:
- Anhwylder iselder parhaus (PDD). Iselder parhaus yw PDD sy’n parhau am ddwy flynedd neu’n fwy. Efallai byddwch chi hefyd yn ei glywed yn cael ei alw’n dysthymia neu iselder cronig.
- Anhwylder affeithiol tymhorol (SAD). Iselder yw SAD sy’n digwydd ar adeg benodol yn ystod y flwyddyn, neu yn ystod tymor penodol. Gweler ein tudalen am SAD i gael rhagor o wybodaeth.
- Iselder cynenedigol. Dyma iselder sy’n digwydd pan fyddwch chi’n feichiog.
- Iselder ôl-enedigol (PND). Dyma iselder sy’n digwydd yn ystod y flwyddyn gyntaf ar ôl cael babi. Mae hyn yn gallu effeithio ar dadau a phartneriaid hefyd. Gweler ein tudalennau am iselder ôl-enedigol ac iechyd meddwl amenedigol i gael rhagor o wybodaeth.
- Anhwylder dysfforig cyn mislif (PMDD). Dyma anhwylder sy’n ymwneud â hormonau sy’n effeithio ar eich corff a hefyd sut rydych chi’n teimlo. Mae hyn yn gallu cynnwys profi iselder. Felly mae’n bosibl y bydd eich meddyg yn disgrifio hyn fel problem iechyd meddwl.
Gweler ein tudalen am ddiagnosis i ddysgu rhagor am sut mae gwahanol broblemau iechyd meddwl yn cael diagnosis.
Weithiau mae’n teimlo fel twll du ond weithiau mae’n teimlo bod angen i mi lefain a sgrechian a chician a gweiddi. Weithiau dwi’n mynd yn dawel ac yn cloi fy hun yn fy ystafell ac weithiau mae’n rhaid i mi fod yn brysur drwy gydol y dydd er mwyn tynnu fy sylw.
Sut brofiad yw iselder?
Gwyliwch Hannah, Helen, Rishi, Nathan a Georgina yn siarad am sut deimlad yw iselder, sut maen nhw wedi dysgu ymdopi, a sut mae eu ffrindiau a’u teuluoedd yn eu helpu.
Cyhoeddwyd y wybodaeth hon yn Ebrill 2023. Byddwn yn ei diwygio yn 2026.
Mae cyfeirnodau ar gael. Os dymunwch atgynhyrchu'r wybodaeth hon, ewch i'n tudalen ar ganiatâd a thrwydded.
