Anhwylder sgitsoaffeithiol

Mae’r dudalen hon yn egluro beth yw anhwylder sgitsoaffeithiol, gan gynnwys ei symptomau a'i achosion. Mae'n rhoi cyngor ar sut y gallwch helpu eich hun a pha fathau o driniaeth a chymorth sydd ar gael, yn ogystal â chanllawiau i ffrindiau a theulu.

Read this page in English (Saesneg)

Beth sy'n achosi anhwylder sgitsoaffeithiol?

Nid yw ymchwilwyr yn gwybod yn union beth sy'n achosi anhwylder sgitsoaffeithiol. Ond mae'n debygol o gael ei achosi gan gyfuniad o ffactorau, fel:

Digwyddiadau bywyd trawmatig neu sy’n peri straen
Trawma yn ystod plentyndod
Cemeg yr ymennydd
Geneteg

Digwyddiadau bywyd trawmatig neu sy’n peri straen

I rai pobl, gall profiadau trawmatig neu sy’n peri straen sbarduno episod hwyliau neu seicosis. Gall straen hefyd wneud i'ch symptomau deimlo'n ddwys neu'n anodd eu rheoli.

Efallai y byddwch yn gallu cysylltu dechrau eich symptomau â chyfnod llawn straen yn eich bywyd, fel:

Cam-drin neu esgeuluso
Profi colled trawmatig
Bod yn ddi-waith
Cael eich bwlio neu eich aflonyddu, gan gynnwys hiliaeth
Teimlo'n unig neu'n ynysig
Problemau perthynas neu berthynas yn chwalu
Colli rhywun sy’n agos atoch chi
Cael problemau tai neu ddod yn ddigartref
Cael problemau ariannol

Gweler ein tudalennau am reoli straen am ragor o wybodaeth am y cysylltiadau rhwng straen ac iechyd meddwl.

Trawma yn ystod plentyndod

Mae rhywfaint o dystiolaeth yn awgrymu y gallai profi llawer iawn o ofid emosiynol fel plentyn gynyddu'r risg o ddatblygu anhwylder sgitsoaffeithiol. Gall hyn gynnwys profiadau fel:

Cam-drin rhywiol neu gorfforol
Esgeuluso
Digwyddiadau trawmatig
Colli rhywun sy’n agos iawn atoch chi, fel rhiant neu ofalwr

Gall profi trawma a gofid fel plentyn gael effaith barhaol. Er enghraifft, ar sut y gallwch reoli eich emosiynau fel oedolyn. Edrychwch ar ein tudalennau am drawma i gael rhagor o wybodaeth.

Cemeg yr ymennydd

Mae'r ffordd y mae problemau iechyd meddwl a chemeg yr ymennydd yn gysylltiedig yn dal yn aneglur ac yn cael eu trafod. Mae'r ymennydd dynol yn gymhleth iawn. Ac mae'r ymchwil a'r dadleuon yn y maes hwn yn gymhleth.

Weithiau gellir helpu symptomau anhwylder sgitsoaffeithiol trwy gymryd rhai meddyginiaethau seiciatrig. Credir bod rhai o'r meddyginiaethau hyn yn gweithredu ar eich niwrodrosglwyddwyr, fel dopamin. Mae niwrodrosglwyddwyr yn gemegau sy'n cyfathrebu gwybodaeth trwy'ch ymennydd a'ch corff.

Mae ymchwil yn awgrymu y gall anhwylder sgitsoaffeithiol ymwneud â phroblemau gyda sut mae'r niwrodrosglwyddwyr hyn yn gweithio, ond does neb yn gwybod yn sicr.

Geneteg

Os ydych chi'n profi anhwylder sgitsoaffeithiol, rydych chi'n fwy tebygol o gael aelod o'r teulu sydd hefyd yn profi symptomau sgitsoffrenia neu anhwylder deubegynol (hyd yn oed os nad oes ganddynt ddiagnosis).

Fodd bynnag, mae ymchwil i achosion genetig yn gyfyngedig. Nid yw ymchwil wedi dod o hyd i un genyn sy'n gyfrifol am anhwylder sgitsoaffeithiol. Mae cysylltiadau teuluol yn fwy cymhleth.

Mae ymchwilwyr yn credu y gallai ffactorau amgylcheddol esbonio pam mae rhai pobl yn profi symptomau anhwylder sgitsoaffeithiol, sgitsoffrenia ac anhwylder deubegynol. A gall aelodau o'r teulu fod yn rhan ddylanwadol iawn o'ch amgylchedd wrth i chi dyfu i fyny.

Nid ydym yn gwybod pam y gallai rhywun ddatblygu symptomau sgitsoaffeithiol yn hytrach na sgitsoffrenia neu anhwylder deubegynol.

Mae gen i hanes teuluol hir o broblemau iechyd meddwl, cafodd fy Nhad a'i efaill ddiagnosis o sgitsoffrenia a chafodd fy Mam a'i Mam hi ddiagnosis o anhwylder deubegynol.

Oedd y dudalen hon yn ddefnyddiol? Yes No Tell us more Tell us more

Tell us more

Why did you visit this page? *

For my own mental health
For someone else’s mental health
Academic/educational/professional reason
Other reason

What do you want to tell us about?

Praise – things we do well
Criticism – things we could do better
Errors, mistakes or broken links

Please give us your feedback:

Note:

Please don’t include personal details like your name or email address. If you do, data protection law means we’ll have to delete your comments.
Unfortunately we can’t reply to this. If you want a response from us, see our Contact us page.
If you are in crisis right now and want to talk to someone urgently then you could call Samaritans on 116 123 (freephone). Our pages on crisis services have more options.