Ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff
Mae'r dudalen hon yn egluro ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff. Dysgwch sut y gallent effeithio ar eich corff a sut rydych chi'n teimlo, a beth allwch chi ei wneud i'w trin a'u rheoli.
Beth yw ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff?
Ymarfer corff yn ormodol yw pan fyddwn yn gwneud mwy o ymarfer corff nag y gall ein corff ymdopi ag ef. Gall hyn gynnwys gwneud gormod o ymarfer corff neu ymarfer corff mewn ffordd anniogel, neu beidio â bwyta digon o fwyd ochr yn ochr ag ymarfer corff.
Mae ymarfer corff yn ormodol yn wahanol i wahanol bobl. Efallai y bydd un person yn teimlo'n iawn yn gwneud rhywfaint o ymarfer corff. Ond gallai'r un faint fod yn ormod i rywun arall.
Mae dibyniaeth ar ymarfer corff yn fath o ymarfer corff yn ormodol, pan fyddwn yn teimlo diffyg rheolaeth dros faint o ymarfer corff a wnawn. Ac rydym yn ymarfer cymaint fel ei fod yn cael effaith negyddol ar ein hiechyd a'n bywyd yn gyffredinol. Weithiau gall ddigwydd fel rhan o anhwylder bwyta, ond nid bob amser.
Nid yw ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff yn ddiagnosis meddygol swyddogol. Ond gallant ddigwydd i unrhyw un, o unrhyw bwysau neu fath o gorff.
Efallai y byddwch yn clywed pobl yn siarad am dermau fel gor-hyfforddi, dibyniaeth ar ymarfer corff, neu ymarfer corff cymhellol hefyd. Mae'r rhain i gyd yn golygu pethau ychydig yn wahanol. Ond maen nhw i gyd yn ffyrdd gwahanol o ddisgrifio perthynas negyddol ag ymarfer corff.
Pam bod ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff yn digwydd?
Mae llawer o resymau pam y gallwn ni wneud gormod o ymarfer corff. Gallai fod yn un rheswm, neu'n gyfuniad o ffactorau. Dyma rai rhesymau cyffredin:
Pwysau i berfformio neu wella
Os ydych chi'n ymarfer corff yn gystadleuol, efallai y byddwch chi'n teimlo llawer o bwysau i wthio'ch hun i gyflawni perfformiadau gwell bob tro.
Efallai y byddwch hefyd yn teimlo'r pwysau hwn gan hyfforddwyr neu bobl eraill rydych chi'n hyfforddi gyda nhw. Neu efallai y byddwch chi'n rhoi'r pwysau arnoch chi'ch hun. Gall hyn deimlo fel dibyniaeth ar ymarfer corff.
Problemau iechyd meddwl
Efallai y byddwch yn gwneud ymarfer corff yn ormodol fel rhan o broblem iechyd meddwl. Gall hyn fod er mwyn brifo eich hun, a all fod yn fath o hunan-niweidio. Efallai y byddwch hefyd yn gwneud ymarfer corff yn ormodol neu’n profi dibyniaeth ar ymarfer corff fel rhan o broblem bwyta neu anhwylder dysmorffig y corff (BDD).
Gor-ddibyniaeth ar ymarfer corff
Gall ymarfer corff ddechrau fel dull ymdopi da. Ond efallai y byddwch yn gwneud ymarfer corff yn ormodol os byddwch yn dod yn rhy ddibynnol arno ar gyfer eich lles. Gall hyn deimlo fel dibyniaeth ar ymarfer corff.
Gall hyn ddigwydd os nad oes gennych ffyrdd eraill o reoli eich teimladau neu emosiynau. Neu os ydych chi'n ei chael hi'n anodd mynegi sut rydych chi'n teimlo.
Os mai ymarfer corff yw eich unig ffordd o ymdopi, efallai y byddwch am edrych ar ffyrdd eraill o reoli eich lles. Gall hyn eich helpu i wneud ymarfer corff yn fwy diogel.
Roedd bod ar fy mhen fy hun gyda fy meddyliau yn amhosib i mi, a'r unig dull ymdopi roeddwn i'n gwybod nad oedd yn achosi niwed gweithredol i mi oedd ymarfer corff.
Gwybodaeth anghywir am ymarfer corff
Mae yna lawer o wybodaeth anghywir am ymarfer corff a diet. Mae hyn yn cynnwys ffynonellau ar-lein, a gwybodaeth a rennir mewn cymunedau ffitrwydd.
Nid yw llawer o'r wybodaeth hon wedi'i theilwra i'ch anghenion unigol. Gall wneud iddo ymddangos fel y dylai'r un technegau weithio i bawb. Gall hyn arwain at wneud ymarfer corff yn ormodol.
Gallai ein gwybodaeth am ddod o hyd i wybodaeth ddibynadwy ar-lein eich helpu i ddod o hyd i wybodaeth ddibynadwy am ymarfer corff.
Gwneud ymarfer corff yn ormodol ar ddamwain
Os ydych chi'n newydd i ymarfer corff neu roi cynnig ar weithgaredd newydd yn gyffredinol, efallai y byddwch chi'n gwneud gormod o ymarfer corff ar ddamwain.
Os ydych chi'n sylwi ar unrhyw arwyddion o wneud gormod o ymarfer corff, ceisiwch wneud rhywfaint o ymchwil neu siaradwch â gweithiwr proffesiynol. Gallant eich helpu i wneud newidiadau i wneud y gweithgaredd yn ddiogel.
Delwedd y corff
Efallai y byddwch chi'n clywed negeseuon am ba nodweddion corfforol mae eraill yn meddwl sy'n 'dda' neu'n 'wael'. Gall hyn fod gan y bobl yn eich bywyd, neu mewn mannau fel y cyfryngau cymdeithasol. Efallai y byddwch yn defnyddio ymarfer corff i geisio gwneud i'ch corff gyd-fynd â'r meini prawf hyn. Gall hyn arwain at wneud gormod o ymarfer corff.
Er enghraifft, os ydych chi'n codi pwysau, efallai y byddwch chi'n teimlo bod angen i chi gael màs cyhyrau penodol i gael eich derbyn neu eich parchu.
Gellir cysylltu ymarfer corff yn ormodol a delwedd y corff hefyd ag anhwylder dysmorffig y corff.
Stigma am eich pwysau
Efallai bod llawer ohonom wedi darllen neu glywed gwybodaeth yn dweud wrthym y gallwn ond bod yn iach os ydym yn denau. A’i fod yn bosibl i bawb fod yn denau, er nad yw hyn yn wir.
Mae llawer o negeseuon am ymarfer corff hefyd yn dweud wrthym ei fod yn gweithio dim ond os ydych yn colli pwysau. Mae'r mathau hyn o negeseuon yn aml yn bresennol mewn llefydd fel y cyfryngau cymdeithasol, mewn hysbysebion, ac mewn mannau eraill - gan gynnwys gan y diwydiannau iechyd a ffitrwydd.
Cofiwch: mae pawb yn wahanol. Nid yw'n naturiol, yn ddiogel nac yn bosibl i bawb fod yr un pwysau neu faint. Mae gan ein cyrff i gyd bwysau naturiol gwahanol ac maent yn ymateb i ymarfer corff yn wahanol.
Ond gall fod yn anodd anwybyddu'r negeseuon negyddol hyn. A gallant deimlo'n arbennig o gryf i'r rhai ohonom sydd â chyrff mwy. Gallai hyn ein harwain at wneud ymarfer corff yn ormodol - yn enwedig os yw pobl o'n cwmpas yn ei annog.
Mae fy ffrindiau wedi dechrau rhoi mwy o sylw i mi. Bydden nhw'n gwneud hwyl am ba mor ofnadwy o'n i'n arfer edrych. Roedd yn teimlo'n wych mewn un ffordd. Ond oddi tano, fe wnaeth godi ofn ynof. Roeddwn i'n cael yr holl barch hwn am newid fy nghorff a phe bawn i'n stopio nawr, byddai'r cyfan yn diflannu.
Er fy mod wrth fy modd â sawl agwedd ar redeg, mae hefyd yn amlygu fy ngallu i deimlo’n euog a hunan-feirniadol. Gall fod cryn dipyn o negeseuon 'dim esgusodion' yn y byd rhedeg ac rwy'n ei chael hi'n anodd iawn cadw'r rhain mewn persbectif ar adegau.
Beth yw arwyddion gwneud ymarfer corff yn ormodol?
Mae nifer o arwyddion posibl o wneud ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff. Gall ddigwydd i unrhyw un, o unrhyw bwysau neu allu. Maent yn cynnwys os ydych yn:
- Gwneud ymarfer corff pan fyddwch chi'n sâl neu wedi’ch hanafu
- Peidio â chymryd diwrnodau gorffwys na chaniatáu i'ch corff adfer o ymarfer corff, neu deimlo'n euog os gwnewch chi hynny
- Teimlo'n bryderus, yn anniddig neu'n ofidus os nad ydych yn gwneud ymarfer corff, neu os nad ydych yn teimlo eich bod wedi ymarfer digon mewn sesiwn
- Angen gwneud ymarfer corff mwy dwys ac amlach i deimlo'r manteision iechyd meddwl
- Teimlo bod ymarfer corff yn cymryd drosodd eich bywyd ac yn effeithio ar eich perthnasoedd, gwaith, diddordebau a chyfrifoldebau
- Teimlo'n isel, ni waeth faint o ymarfer corff rydych chi'n ei wneud
- Teimlo angen cymhellol i wneud ymarfer corff
- Ymarfer corff yn gyfrinachol neu guddio faint o ymarfer corff rydych chi'n ei wneud
Efallai na fydd rhai ohonom yn bwyta digon o fwyd am faint o ymarfer corff rydym yn ei wneud. Gallai hyn arwain at arwyddion corfforol o wneud ymarfer corff yn ormodol, megis:
- Anafiadau rheolaidd wrth ymarfer corff
- Rhwymedd, bol chwyddedig, a chrampiau yn eich stumog
- Problemau gyda chydlyniant a chanolbwyntio
- Llai o gryfder
- Diffyg haearn
- Colli llawer o bwysau yn gyflym iawn
- Datblygu problem bwyta
- Teimlo'n ddig neu’n isel
- Problemau cysgu
- Mislifau afreolaidd neu beidio â chael mislif, os byddech fel arfer yn eu cael yn rheolaidd
Dechreuais ddatblygu cyfres o anafiadau meinwe meddal. Byddwn i'n hyfforddi drwy'r anafiadau yn gyffredinol, gan deimlo fel nad oedd gen i ddewis ond cario 'mlaen er gwaetha'r boen a'r difrod, nes iddyn nhw fynd mor wael doeddwn i ddim yn gallu symud.
Beth yw effeithiau gwneud gormod o ymarfer corff?
Gall ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff gael effaith ar eich iechyd meddwl a chorfforol. Os ydych chi'n eu profi am gyfnod hir, gall fod yn beryglus iawn.
Er enghraifft, gallant:
- Achosi anaf a niwed corfforol hirdymor i'ch esgyrn a'ch cyhyrau
- Effeithio ar eich metaboledd, sef y ffordd y mae eich corff yn torri i lawr ac yn defnyddio'r egni mewn bwyd
- Arwain at ymddygiad a all fod yn anniogel, fel cymryd atchwanegiadau neu gyffuriau sy'n cael effaith negyddol ar eich corff
- Dylanwadu ar faint y gallwch wneud ymarfer corff o gwbl, a allai olygu bod angen i chi roi'r gorau i ymarfer corff yr oeddech yn arfer ei fwynhau
- Cael effaith negyddol ar eich perthnasoedd, eich hwyliau a'ch gallu i weithredu mewn rhannau eraill o'ch bywyd
- Dod yn fygythiad i fywyd – os nad yw'ch corff yn cael digon o faeth, mae'n cael ei orfodi i dorri cyhyrau i lawr ar gyfer egni
Triniaeth a hunan-ofal ar gyfer dibyniaeth ar ymarfer corff
Mae yna lawer o wybodaeth anghywir a chamarweiniol ar gael am ymarfer corff a delwedd y corff. Weithiau, gallai'r wybodaeth hon ddod o rywun rydych chi'n gwneud ymarfer corff gyda nhw, fel hyfforddwr.
Mae ein tudalen o awgrymiadau ar gyfer datblygu perthynas iach â gweithgarwch corfforol yn cynnwys gwybodaeth a allai eich helpu i ddeall eich perthynas ag ymarfer corff. Mae ganddo hefyd awgrymiadau ar gyfer gweithwyr proffesiynol y gallech eu rhannu. Efallai y bydd ein tudalen am ddod o hyd i wybodaeth ddibynadwy ar-lein hefyd yn helpu.
Adolygwch wybodaeth sydd gennych am ymarfer corff
Mae yna lawer o wybodaeth anghywir a chamarweiniol ar gael am ymarfer corff a delwedd y corff. Weithiau, gallai'r wybodaeth hon ddod o rywun rydych chi'n gwneud ymarfer corff gyda nhw, fel hyfforddwr.
Mae ein tudalen o awgrymiadau ar gyfer datblygu perthynas iach â gweithgarwch corfforol yn cynnwys gwybodaeth a allai eich helpu i ddeall eich perthynas ag ymarfer corff. Mae ganddo hefyd awgrymiadau ar gyfer gweithwyr proffesiynol y gallech eu rhannu. Efallai y bydd ein tudalen am ddod o hyd i wybodaeth ddibynadwy ar-lein hefyd yn helpu.
Cymerwch saib
Efallai y bydd angen i chi roi'r gorau i ymarfer corff am gyfnod. Mae hyn yn arbennig o wir os ydych chi'n cael eich anafu. Gallech ddefnyddio'r amser hwn i ddod o hyd i weithgareddau lles eraill sy'n gweithio i chi.
Ceisiwch gofio ei bod yn iawn i gymryd saib o ymarfer corff am gyfnod. Nid yw hyn yn golygu nad ydych yn iach. Os byddwch yn canfod na allwch gymryd saib, gallai hyn fod yn arwydd o ddibyniaeth ar ymarfer corff ac efallai y bydd angen i chi ofyn am gymorth.
Gwnewch yn siŵr eich bod yn bwyta'n rheolaidd ac yn ddigonol
Po fwyaf o ymarfer corff a wnawn, y mwyaf y bydd angen i ni ei fwyta i ddarparu egni i'n corff.
Ceisiwch osgoi tueddiadau ffitrwydd, tueddiadau bwyd a mynd ar ddiet. Nid oes gan y rhain dystiolaeth dda y tu ôl iddynt i gefnogi gwell perfformiad neu iechyd, hyd yn oed os ydynt yn honni eu bod yn gwneud hynny.
Gall hepgor prydau bwyd neu ymprydio fod yn anniogel os ydych chi'n gwneud ymarfer corff dwys. Dylid ei osgoi os yw'n bosibl. Ond efallai na fyddwch bob amser yn gallu gwneud hyn, er enghraifft os ydych chi'n ymprydio am resymau crefyddol. Mae'n iawn os oes angen i chi addasu faint o weithgarwch rydych chi'n ei wneud yn ystod yr amseroedd hyn i gyd-fynd â'ch lefelau egni.
Os yw eich perthynas â bwyd yn anodd, gallai ein gwybodaeth am broblemau bwyta helpu.
Newid sut rydych chi'n gwneud ymarfer corff
Gallai ceisio gwneud ymarfer corff mewn gwahanol ffyrdd helpu newid eich perthynas ag ymarfer corff, a’ch helpu i osgoi gwneud gormod ohono. Dyma rai awgrymiadau i helpu:
- Efallai y bydd yn helpu i roi cynnig ar fath o ymarfer corff newydd. Neu newid yr amgylchedd rydych chi'n ymarfer ynddo. Er enghraifft, newid i rywle llai cystadleuol neu gyda llai o bwysau. Gallai chwaraeon fel tai chi, ioga neu Pilates deimlo'n fwy hamddenol. Gall newid dosbarth neu hyfforddwr helpu hefyd.
- Ceisiwch gymryd saib o gystadlaethau neu rasys, os ydynt yn gwneud i chi deimlo llawer o straen.
- Efallai y byddwch am newid nodau neu uchelgeisiau eich ymarfer corff. Gallech ganolbwyntio mwy ar yr hyn rydych chi'n ei fwynhau a'r hyn sy'n gwneud i chi deimlo'n dda, yn hytrach na gwthio eich hun i gyrraedd targedau.
- Gallech hefyd leihau amser, dwyster neu faint o ymarfer corff rydych chi'n ei wneud. Mae hyn yn rhoi mwy o amser i'ch corff adfer.
- Cymerwch ddiwrnodau gorffwys o ymarfer corff fel nad ydych chi'n gor-weithio eich hun.
- Gwrandewch ar eich corff. Dylech gael amser i ffwrdd os oes ei angen arnoch, neu os ydych mewn poen neu'n sâl.
- Ceisiwch ystyried yr hyn rydych chi'n ei fwynhau am ymarfer corff, a pham y gwnaethoch chi ei ddechrau yn y lle cyntaf. Os nad yw'r ymarfer rydych chi'n ei wneud yn bodloni’r angen hwnnw, gallwch newid pethau.
- Os ydych chi'n teimlo bod ‘rhaid’ i chi wneud ymarfer corff, ceisiwch ofyn i'ch hun a ydych chi ‘eisiau' gwneud ymarfer corff. Gall hyn eich arwain at weithgareddau rydych chi’n eu mwynhau.
Mynnwch help a chefnogaeth
Efallai y bydd angen cymorth arnoch os yw ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff yn effeithio ar eich iechyd meddwl neu gorfforol. Neu os ydych chi'n teimlo na allwch reoli faint o ymarfer corff rydych chi'n ei wneud. Efallai eich bod hefyd yn poeni am broblemau iechyd meddwl eraill, fel problemau bwyta.
Mae ymchwil yn awgrymu y gall therapi gwybyddol ymddygiadol (CBT) helpu gyda rhai o'r meddyliau a'r ymddygiadau sy'n ymwneud ag ymarfer corff yn ormodol a dibyniaeth ar ymarfer corff. Ewch i'n tudalen am CBT i ddysgu rhagor.
Neu edrychwch ar ein tudalennau am geisio help ar gyfer problem iechyd meddwl i gael gwybodaeth am sut i gael help. Mae hyn yn cynnwys awgrymiadau ar gyfer siarad â'ch meddyg teulu am sut rydych chi'n teimlo.
Cyhoeddwyd y wybodaeth hon ym mis Hydref 2023. Byddwn yn ei adolygu yn 2026.
References and bibliography available on request.
If you want to reproduce this content, see our permissions and licensing page.
