Gorbryder a phyliau o banig

Mae'n egluro gorbryder a phyliau o banig, gan gynnwys achosion posibl a sut y gallwch gael gafael ar driniaeth a chymorth. Mae'n cynnwys cyngor ar helpu eich hun, ac arweiniad i ffrindiau a theulu.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Saesneg.

Beth yw symptomau gorbryder?

Mae gorbryder yn teimlo'n wahanol i bawb. Efallai y byddwch chi'n cael rhai o'r effeithiau corfforol a meddyliol a restrir ar y dudalen hon, yn ogystal ag effeithiau mewn meysydd eraill o'ch bywyd.

Efallai y byddwch hefyd yn cael profiadau neu anawsterau â gorbryder na chânt eu cydnabod yma.

Mae'r dudalen hon yn cwmpasu:

effeithiau gorbryder ar eich corff
effeithiau gorbryder ar eich meddwl
effeithiau eraill gorbryder

Effeithiau gorbryder ar eich corff

Gall y rhain gynnwys:

teimlad bod eich stumog yn troi
teimlo'n benysgafn neu deimlo pendro
pinnau bach
teimlo ar bigau'r drain neu'n methu eistedd yn llonydd
cur pen, poen yn y cefn neu boenau eraill
anadlu'n gyflymach
curiad calon sy'n gyflym, yn drwm neu'n afreolaidd
chwysu neu byliau o wres
problemau cysgu
rhincian eich dannedd, yn enwedig yn ystod y nos
cyfog (teimlo'n sâl)
angen mynd i'r toiled yn fwy aml, neu'n llai aml
newid yn eich awydd i gael rhyw
cael pyliau o banig.

Effeithiau corfforol gorbryder

Gwyliwch Alex yn trafod yr effaith gorfforol a gaiff gorbryder ar ei gorff yn y fideo hwn.

Effeithiau gorbryder ar eich meddwl

Gall y rhain gynnwys:

teimlo tensiwn, nerfau neu fethu ymlacio
teimlo arswyd, neu'n ofni'r gwaethaf
teimlo bod y byd yn mynd yn gyflymach neu'n arafach
teimlo y gall pobl eraill weld eich bod chi'n bryderus a'u bod yn edrych arnoch
teimlo na allwch chi roi'r gorau i boeni, neu y bydd pethau drwg yn digwydd os byddwch chi'n rhoi'r gorau i boeni
poeni am orbryder ei hun, er enghraifft, poeni ynghylch pa bryd y gallai pyliau o banig ddigwydd
bod eisiau llawer o sicrwydd arnoch gan bobl eraill neu boeni bod pobl yn grac neu'n flin â chi
poeni eich bod chi'n colli gafael ar realiti
hwyliau isel ac iselder
cnoi cil – meddwl llawer am brofiadau gwael, neu feddwl am sefyllfa drosodd a throsodd
dadbersonoli – math o ddatgysylltiad lle rydych yn teimlo nad ydych mewn cysylltiad â'ch meddwl na'ch corff, neu eich bod yn gymeriad rydych yn ei wylio mewn ffilm
dadwireddu – math arall o ddatgysylltiad lle rydych chi'n teimlo nad ydych mewn cysylltiad â'r byd o'ch cwmpas, neu nad yw'r byd yn real
poeni am lawer o bethau a allai ddigwydd yn y dyfodol – gallwch chi ddarllen mwy am y mathau hyn o bryderon ar wefan Anxiety UK.

“Fe allwn deimlo'r holl symptomau corfforol hyn yn corddi y tu mewn, yn llythrennol yn llenwi pob rhan o fy nghorff nes i mi deimlo'n hollol benysgafn ac wedi fy natgysylltu oddi wrth fy nghorff.”

Gorbryder a phroblemau iechyd corfforol

Mae rhai astudiaethau'n awgrymu y gallai gorbryder gynyddu'r risg o ddatblygu problemau iechyd corfforol hirdymor penodol, yn cynnwys diabetes, wlserau stumog a phroblemau ar y galon. Ond nid oes digon o dystiolaeth i ddweud yn union beth yw'r risgiau, na pha grwpiau o bobl y bydd fwyaf tebygol o effeithio arnyn nhw.

Gall salwch corfforol neu anabledd hefyd wneud i chi deimlo'n llawn straen ac yn bryderus, felly weithiau gallai deimlo fel bod eich problemau gorbryder a'ch problemau iechyd meddwl yn rhan o gylch dieflig.

Weithiau, gallai fod yn anodd gweithio allan a yw eich symptomau'n hollol gysylltiedig â gorbryder, neu a allent fod yn gysylltiedig â salwch gwahanol. Os ydych chi'n cael unrhyw symptomau corfforol, byddai'n werth i chi siarad â'ch meddyg teulu, fel y gall gadarnhau beth allai fod yn eu hachosi.

“Roeddwn i'n meddwl drwy'r amser fy mod i'n marw o salwch nad oeddwn i wedi cael diagnosis ar ei gyfer, am fy mod i'n siŵr bod y symptomau corfforol yn rhy ddrwg i fod ‘yn ddim ond gorbryder’."

Effeithiau eraill gorbryder

Gall symptomau gorbryder bara am amser hir, neu gallant fynd a dod. Efallai y byddwch chi'n cael anhawster â rhannau o'ch bywyd o ddydd i ddydd, yn cynnwys:

gofalu amdanoch chi eich hun
cadw swydd
meithrin neu gynnal cydberthnasau
rhoi cynnig ar bethau newydd
mwynhau eich amser hamdden.

Mewn rhai achosion, gall gorbryder gael effaith ddifrifol ar eich gallu i weithio . Mae rhagor o wybodaeth am sut i ymdopi ar ein tudalennau ar sut i fod yn iach yn feddyliol yn y gwaith. Gall ein tudalennau cyfreithiol ar wahaniaethu yn y gwaith ddarparu gwybodaeth am eich hawliau yn y gweithle.

Os ydych chi'n gyrru, efallai y bydd yn rhaid i chi ddweud wrth y DVLA os oes gennych anhwylder gorbryder. Mae gwybodaeth am eich hawl i yrru, yn cynnwys pryd a sut i gysylltu â'r DVLA, ar ein tudalennau cyfreithiol ar ffitrwydd i yrru.