Cael mynediad at driniaeth a chymorth yn ystod y coronafeirws

• Ysgrifennwch yr hyn rydych eisiau ei ddweud ymlaen llaw.
• Os ydych yn teimlo’n nerfus, dywedwch hynny wrth eich meddyg ar ddechrau eich sgwrs.
• Ewch i ran o’ch tŷ lle’r ydych yn teimlo’n gyfforddus i siarad.
• Os ydych wedi trafod y ffordd rydych yn teimlo gyda’ch teulu neu ffrindiau, gallwch ymarfer beth yr hoffech ei ddweud wrth eich meddyg teulu gyda hwy.
• Ewch ag unrhyw wybodaeth sydd wedi bod o gymorth gyda chi i esbonio sut rydych yn teimlo.
• Meddyliwch beth rydych chi ei eisiau o’ch apwyntiad, er enghraifft mynediad at therapi.
• Os oes gennych ychydig o bethau i’w trafod, gallwch ofyn am apwyntiad hwy. Bydd angen i chi ofyn am hyn pan fyddwch yn trefnu’r apwyntiad.

Gweler ein tudalen ar siarad gyda’ch meddyg teulu i gael cyngor pellach ar gael y budd mwyaf o’r sgwrs hon.

Cyn y sesiwn, ceisiwch siarad gyda’ch therapydd ynglŷn â:

• a allwch ddewis rhwng galwad ffôn neu alwad fideo, a pha un fyddai’n well gennych
• cyfrinachedd eich sesiynau. Y therapydd sy’n gyfrifol am sicrhau bod unrhyw lwyfan digidol a ddefnyddir ganddynt yn ddiogel
• pa rif fydd yn eich ffonio os ydych yn cael eich sesiwn dros y ffôn
• pwy fydd yn ail-ddechrau’r alwad os byddwch yn colli cysylltiad. Gall hyn fod yn gyffredin, ond fel arfer bydd ond yn para am ychydig o amser
• unrhyw bryderon eraill sydd gennych am y sesiwn. Cofiwch fod eich therapydd yn ceisio dod i arfer gweithio yn y ffordd newydd hon hefyd o bosibl.

Os ydych yn ansicr ynglŷn â defnyddio technoleg galwadau fideo, gofynnwch i ffrind, aelod o’r teulu neu rywun arall rydych yn ymddiried ynddynt helpu i drefnu hyn.  Mae gan Age UK ganllaw ar sut i ddefnyddio galwadau fideo, a allai fod o gymorth hefyd.

Os yn bosibl, ceisiwch ganfod lle yn eich cartref lle na fydd unrhyw beth yn aflonyddu arnoch.  Os ydych yn poeni am gael eich clywed gan bobl sy’n byw gyda chi, gallech roi cynnig ar ddefnyddio clustffonau ar gyfer y sesiwn.

Gallai hefyd fod yn ddefnyddiol troi unrhyw hysbysiadau digidol i ffwrdd, er enghraifft negeseuon e-bost neu destun, er mwyn osgoi cael eich aflonyddu.

Er enghraifft, gallech afael mewn gwrthrych sy’n rhoi cysur i chi neu gymryd eiliad i ganolbwyntio ar eich anadlu.

Gallai eich sesiwn drafod emosiynau anodd. I’ch helpu i reoli hyn gallech roi cynnig ar weithgarwch ymlaciol, er enghraifft gwrando ar eich hoff ddarn o gerddoriaeth, cyn dychwelyd i’ch trefn arferol.

Efallai y byddwch eisiau dweud wrth rywun rydych yn ymddiried ynddynt eich bod yn cael y sesiwn, er mwyn iddynt allu gwneud yn siŵr eich bod yn iawn wedyn.

Gall gymryd amser i feithrin ymddiriedaeth a theimlo’n gyfforddus gyda’r therapydd.  Gallai deimlo’n anoddach fyth pan nad ydych yn eu gweld wyneb yn wyneb.

Ceisiwch fod yn garedig gyda’ch hun os bydd yn cymryd amser i ddod i arfer â chael therapi yn y dull hwn.  A chofiwch y gallwch gael sesiynau wyneb yn wyneb eto yn y dyfodol.

Os nad ydych yn siŵr pa therapi neu gwnsela sy’n addas i chi, gweler ein gwybodaeth am beth i’w wneud os nad yw eich therapi yn gweithio.

Os ydych yn cael apwyntiadau rheolaidd ynglŷn â’ch meddyginiaeth, mae’n bwysig eich bod yn parhau i’w mynychu oni fyddwch yn cael gwybod fel arall.  Er enghraifft gallai hyn gynnwys cael pigiadau depo er mwyn cymryd eich meddyginiaeth, neu gael profion gwaed i wneud yn siŵr bod eich dos yn gywir.

Gallwch siarad gyda’ch meddyg os ydych yn poeni am fynychu’r apwyntiadau hyn, neu os bydd angen i chi aros adref am eich bod yn hunanynysu neu’n gwarchod rhag y coronafeirws.

Efallai y gallwch archebu presgripsiynau amlroddadwy dros y ffôn. Neu efallai y gallwch wneud hyn ar-lein gan ddefnyddio ap neu wefan, os bydd eich meddygfa yn cynnig hyn.

Gallwch lawrlwytho ap y GIG, sydd am ddim a chwilio am eich meddygfa, er nad yw rhai meddygfeydd ar yr ap eto. Mae gwybodaeth ar gael ar wefan NHS Health at Home ynglŷn â chael mynediad at wasanaethau’r GIG o’ch cartref, gan gynnwys archebu presgripsiynau amlroddadwy.

Gofynnwch i’ch fferyllydd ynglŷn â threfnu i anfon eich meddyginiaeth atoch neu i rywun arall ei gasglu ar eich rhan.  Bydd hyn yn bosibl fel arfer, ond os yw’n gyffur a reolir, gallai’r fferyllfa ofyn am brawf adnabod.  Gwnewch yn siŵr bod unrhyw un sy’n casglu eich meddyginiaeth yn gwybod os bydd angen iddynt dalu amdani.

Mae gan y GIG wybodaeth bellach am gasglu presgripsiynau ar gyfer rhywun arall.

Mae’n bwysig eich bod yn ofalus os byddwch yn prynu meddyginiaeth ar-lein.  Dylech eu prynu gan fferyllfeydd cofrestredig yn unig.  Gallwch gadarnhau a yw fferyllfa wedi’i chofrestru ar wefan y Cyngor Fferyllol Cyffredinol.

Gweler ein tudalen ar brynu meddyginiaeth ar-lein i gael gwybodaeth bellach. Gallwch gysylltu â GIG 111 Cymru neu NHS 111 yn Lloegr os ydych yn poeni am gael gafael ar feddyginiaeth.

• Dylech hysbysu eich Awdurdod Lleol a darparwr gofal os oes angen i chi hunan ynysu.
• Esboniwch yn glir bod angen y cymorth o hyd. Dywedwch wrthynt fod angen trefniadau amgen os na all unrhyw ran o’r cymorth arferol barhau.  Gallai hyn gynnwys pethau fel gofalwyr yn ymweld, sesiynau mewn canolfan ddydd neu ffrindiau a theulu yn ymweld i helpu.
• Dylai fod gan eich Awdurdod Lleol bolisïau ar gyfer y sefyllfa hon a dylent allu dweud wrthych sut y gallant gyflawni eich anghenion.

Gweler ein tudalen ar coronafeirws a hawliau gofal cymdeithasol i gael gwybodaeth am sut y gallai’r coronafeirws effeithio ar eich hawliau cyfreithiol i dderbyn gofal cymdeithasol.

• Os ydych yn derbyn taliadau uniongyrchol, dylai’r rhain barhau yn ystod y coronafeirws.
• Efallai y bydd angen i chi gynllunio ar gyfer unrhyw adegau neu amgylchiadau pan na allwch ddefnyddio eich taliadau yn y ffordd arferol. Er enghraifft, os oes gan eich cynorthwyydd personol arferol symptomau coronafeirws ac ni allant ymweld â chi.
• Os na allwch ddefnyddio eich taliadau uniongyrchol yn y ffordd arferol, neu os oes gennych anghenion gofal newydd, dylech roi gwybod i’r awdurdod lleol. Dylai fod ganddynt bolisïau ar gyfer y sefyllfa hon a dylent allu dweud wrthych sut y gallant gyflawni eich anghenion.
• Mae gan Gofal Cymdeithasol Cymru ganllaw i bobl sy’n byw yng Nghymru sy’n defnyddio taliadau uniongyrchol mewn ffordd hyblyg yn ystod y coronafeirws ac mae gan Lywodraeth y DU ganllaw ar gyfer pobl sy’n byw yn Lloegr sy’n derbyn taliadau uniongyrchol yn ystod y pandemig coronafeirws.

Gweler ein tudalen ar y coronafeirws a hawliau gofal cymdeithasol i gael gwybodaeth am sut y gallai’r coronafeirws effeithio ar eich hawliau cyfreithiol i dderbyn gofal cymdeithasol.

Yn ystod y coronafeirws, mae’n bosibl nad yw cymorth wyneb yn wyneb gan gyfoedion ar gael, naill ai fel sesiynau un i un neu mewn grwpiau.  Efallai y bydd hyn yn anodd i chi os ydych wedi arfer mynychu'r sesiynau hyn er mwyn cefnogi eich iechyd meddwl a rhannu gydag eraill. Ond mae yna ffyrdd eraill i chi dderbyn cymorth gan gyfoedion yn ystod y coronafeirws.

Gallai ymuno â grŵp cymorth gan gyfoedion ar-lein roi’r cyfle i chi rannu eich profiadau gyda phobl a all wrando a deall. Mae Mind yn cynnal cymuned cymorth gan gyfoedion ar-lein lle gallwch rannu profiadau a chlywed gan eraill.

Os ydych yn mynd ar-lein yn amlach nac arfer neu’n chwilio am gymorth gan gyfoedion ar y rhyngrwyd, mae’n bwysig eich bod yn gofalu am eich llesiant ar-lein. Gweler ein tudalennau ar iechyd meddwl ar-lein i gael gwybodaeth bellach.

“Rwyf bob amser yn credu bod siarad gyda phobl sydd yn yr un sefyllfa â chi bob amser yn helpu i chi deimlo nad ydych ar eich pen eich hun ac mae hynny ynddo’i hun yn helpu i wneud i chi deimlo’n well o lawer…"

Os bydd angen i chi siarad gyda rhywun yn awr, mae yna lawer o linellau cymorth a gwasanaethau gwrando y gallwch eu ffonio.  Mae gan y llinellau cymorth hyn staff hyfforddedig sy’n barod i wrando. Ni fyddant yn eich barnu a gallant eich helpu i wneud synnwyr o sut rydych yn teimlo.

Mae Llinell Wybodaeth Mind yn darparu gwybodaeth a gwasanaeth cyfeirio dros y ffôn, drwy e-bost, testun a gwe sgwrs. Pe byddai’n well gennych beidio siarad dros y ffôn, mae Shout yn cynnig gwasanaeth cymorth testun y gallech roi cynnig arno.

Mae ein tudalen cysylltiadau defnyddiol coronafeirws hefyd yn darparu dolenni i sefydliadau a all helpu gyda phrofiadau penodol o iechyd meddwl. Neu gweler ein tudalen ar linellau cymorth a gwasanaethau gwrando ar gyfer llawer o opsiynau eraill.

Mae canghennau lleol Mind yn darparu cymorth iechyd meddwl lleol ar hyd a lled Cymru a Lloegr. Nid yw eu gwasanaethau wyneb yn wyneb yn bosibl yn ystod y coronafeirws, ond maent yn parhau i gynnig llinellau cymorth a gwasanaethau ar-lein.

Gweler ein rhestr o ganghennau lleol Mind neu ffoniwch ein llinell wybodaeth i ganfod cangen Mind sy’n lleol i chi, a gwybodaeth am y gwasanaethau maent yn eu darparu.