Anhwylder dysfforig cyn mislif (PMDD)

Mae'n esbonio beth yw PMDD, gan gynnwys achosion posibl, symptomau a sut i gael gafael ar driniaeth a chymorth. Mae'n cynnwys awgrymiadau hunanofal ar helpu eich hun, ac arweiniad i ffrindiau a theulu.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Saesneg.

Sut y gall pobl eraill helpu?

Mae'r wybodaeth hon i ffrindiau a theulu sydd am helpu rhywun sydd â PMDD.

Os ydych chi'n helpu ffrind neu berthynas sydd â PMDD, weithiau, gall fod yn anodd gwybod beth y gallwch chi ei wneud i helpu. Mae'r dudalen hon yn rhestru rhai pethau y gallech chi roi cynnig arnyn nhw.

Ei gymryd o ddifrif

Bydd rhai pobl sydd â PMDD yn ei chael hi'n anodd esbonio beth maen nhw'n ei wynebu, ac mae'n arbennig o anodd pan fydd eraill yn diystyru eu profiadau drwy ddweud “dim ond yr adeg o'r mis yw hyn” neu “mae pob menyw yn wynebu hyn”.

Nid yw'r camsyniadau hyn yn wir, ond gall ei gwneud hi'n anodd iawn i unrhyw un sydd â PMDD rannu ei deimladau'n agored. Mae'n bwysig deall y gall PMDD effeithio'n sylweddol ar fywyd rhywun. Mae'r symptomau'n real iawn, a gall fod yn anodd iawn ymdopi â nhw.

"Dwi dal ddim yn gallu dweud wrth lawer o ffrindiau a chydweithwyr beth sydd wedi digwydd, oherwydd yr agwedd gyffredinol, sef ‘problemau menywod/dim ond y mislif yw hyn’."

Ceisiwch ddeall

Dysgwch gymaint ag y gallwch am PMDD. Bydd hyn yn eich helpu i ddeall yr hyn y mae'n ei wynebu. Gall darllen am brofiadau personol pobl mewn blogiau helpu hefyd. Gallwch weld ble i gael mwy o wybodaeth ar ein tudalen cysylltiadau defnyddiol.
Holwch am eu profiad personol o fyw gyda PMDD. Gallech ofyn sut mae PMDD yn effeithio ar eu bywyd, a beth all ei wneud yn well neu'n waeth. Gallai gwrando ar eu profiadau eich helpu chi i ddeall y ffordd y maen nhw'n teimlo.

"Mae fy mherthynas â'm ffrindiau a theulu wedi dioddef hefyd. Mae gen i berthynas ofnadwy â'm chwaer am ei bod yn gwrthod deall na chydnabod fy PMDD. Rwy'n ffodus bod fy rhieni yn deall hyn, ond mae'n anodd iawn i rywun ddeall os nad oes ganddo PMDD."

Holwch beth sy'n helpu

Gall PMDD effeithio ar bobl mewn ffyrdd gwahanol, felly mae'n bwysig gofyn beth fyddai fwyaf defnyddiol iddyn nhw. Efallai y byddan nhw am gael cymorth emosiynol gennych chi neu efallai y gallech chi wneud pethau ymarferol penodol i'w helpu i ymdopi. Er enghraifft, efallai y bydd yn helpu os byddwch chi'n cymryd rhywfaint o'r pwysau oddi ar eu hysgwyddau drwy helpu â thasgau pob dydd fel tasgau o amgylch y tŷ neu siopa am fwyd.

Byddwch yn amyneddgar

Hyd yn oed gyda chymorth, gall rhywun sydd â PMDD fod yn bigog ar adegau ac ymddwyn yn wahanol i'r arfer. Gall fod yn anodd cefnogi rhywun os nad yw'n ymddangos ei fod yn gwerthfawrogi'r help rydych yn ceisio ei gynnig. Nid yw'n hawdd, ond efallai y byddwch chi'n gweld bod yn rhaid i chi fod ychydig yn fwy amyneddgar nag arfer. Cofiwch na fydd hyn yn para am byth ac y dylai'r symptomau wella o fewn ychydig ddiwrnodau.

Pan fydd symptomau ganddynt, efallai y byddan nhw'n dweud pethau neu'n gwneud pethau sy'n eich gwneud chi'n anhapus. Os bydd hyn yn digwydd, gall fod yn ddefnyddiol ceisio aros nes bydd y symptomau wedi pasio cyn ei drafod fel eu bod mewn sefyllfa well i allu siarad amdano.

Rhowch sicrwydd

Pan fydd symptomau ganddynt, gallwch geisio rhoi sicrwydd y bydd y symptomau'n pasio'n fuan, eich bod yno i'w cefnogi ac nad ydynt ar eu pen eu hunain. Yn aml, bydd gwybod bod rhywun yno sy'n deall yn help mawr.

Bydd rhai pobl sydd â PMDD yn cael teimladau hunanladdol. Gall fod yn anodd i'r ddau ohonoch chi ymdopi â hyn. Ceir gwybodaeth am sut y gallwch chi helpu yn y sefyllfa hon ar ein tudalennau ar gefnogi rhywun sy'n cael teimladau hunanladdol.

"Mae fy mhartner yn gefnogol iawn ac mae hynny'n help mawr ac yn werth y byd i mi. Mae'n gwneud i mi deimlo'n ddiogel iawn pan fydda i'n teimlo ar goll."

Cynllunio o amgylch y gylchred fisol

Bydd symptomau PMDD yn dechrau ar adegau penodol yng nghylchred eich mislif. Os gallwch ragweld pryd mae'r symptomau'n debygol o ddechrau, efallai y byddwch am gynllunio pethau ymlaen llaw a all helpu. Er enghraifft, gallech chi drefnu amser i helpu gyda thasgau dyddiol, cynllunio gweithgareddau a all eu helpu i ymlacio neu sicrhau y bydd pobl o amgylch i gynnig help. Gallai hefyd helpu i osgoi cynllunio unrhyw weithgareddau yn ystod y cyfnod hwnnw a allai wneud pethau'n anodd.

Cefnogwch nhw i geisio help

Gall cefnogi eich ffrind neu anwylyn i gael help fod yn bwysig iawn. Gall helpu i'w hatgoffa bod PMDD yn gyflwr cydnabyddedig fel llawer o rai eraill, a'u bod yn haeddu cael triniaeth a chymorth. Gallwch chi ddarllen ein gwybodaeth am driniaethau ar gyfer PMDD a hunanofal, a'u hannog i ofyn am help gan eu meddyg teulu. Ceir rhagor o wybodaeth ar ein tudalennau ar helpu rhywun arall i geisio help.

Nid yw pob gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn ymwybodol o PMDD nac yn ei ddeall yn llawn, felly, weithiau, gall pobl wynebu rhwystrau i gael y driniaeth a'r cymorth maent yn ei haeddu. Gallai gwybod eich bod chi'n eu cefnogi eu helpu i ddal ati os byddant yn wynebu rhwystrau. Gallech chi hyd yn oed ystyried bod yn eiriolwr iddynt. Ceir rhagor o wybodaeth ar ein tudalennau ar eiriolaeth.

Gofalu amdanoch chi eich hun

Weithiau, gall fod yn heriol iawn cefnogi rhywun, ac mae'n gyffredin i bopeth deimlo'n ormod i chi weithiau. Mae'n bwysig cofio gofalu am eich iechyd meddwl eich hun hefyd, fel bod gennych chi'r egni, yr amser a'r gofod sydd eu hangen arnoch chi i helpu eich ffrind neu aelod o'r teulu.

Er enghraifft:

Gosodwch ffiniau a pheidiwch â chymryd gormod o'r pwysau. Os byddwch chi'n mynd yn sâl eich hun, fyddwch chi ddim yn gallu cynnig cymaint o gymorth. Mae hefyd yn bwysig penderfynu beth yw eich terfynau a faint rydych chi'n teimlo y gallwch chi eu helpu. Mae rhagor o wybodaeth ar ein tudalennau ar sut i reoli straen.
Rhannwch eich rôl ofalu ag eraill os bydd modd gwneud hynny. Yn aml, mae'n haws helpu rhywun os na fyddwch chi'n gwneud hynny ar eich pen eich hun.
Siaradwch ag eraill am y ffordd rydych chi'n teimlo. Efallai y byddwch chi am fod yn ofalus ynghylch faint o wybodaeth rydych chi'n ei rhannu am y person rydych chi'n ei helpu, ond gall siarad am eich teimladau chi â rhywun rydych chi'n ymddiried ynddo eich helpu chi i deimlo eich bod chi'n cael eich cefnogi hefyd.

Ceir awgrymiadau ar yr hyn y gallwch chi ei wneud, a ble y gallwch chi gael cymorth ar ein tudalennau ar gefnogi eich hun wrth ofalu am rywun.