Gorbryder a phyliau o banig

Mae'n egluro gorbryder a phyliau o banig, gan gynnwys achosion posibl a sut y gallwch gael gafael ar driniaeth a chymorth. Mae'n cynnwys cyngor ar helpu eich hun, ac arweiniad i ffrindiau a theulu.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Gymraeg. This link will take you to a Welsh translation of this page.

Beth yw gorbryder?

Gorbryder yw'r hyn rydyn ni'n ei deimlo pan fyddwn ni'n poeni, ar bigau'r drain neu'n ofnus - yn benodol am bethau sydd ar fin digwydd, neu bethau rydyn ni'n meddwl a allai ddigwydd yn y dyfodol.

Mae gorbryder yn ymateb dynol naturiol pan fyddwn ni'n teimlo ein bod ni dan fygythiad. Gall amlygu ei hun drwy ein meddyliau, ein teimladau a'n synwyriadau corfforol

I mi, mae gorbryder yn teimlo fel petai pawb yn y byd yn aros i fi wneud camgymeriad, fel y gallan nhw chwerthin am fy mhen i. Mae'n fy ngwneud i'n nerfus ac yn ansicr ai'r cam nesaf y bydda i'n ei gymryd yw'r ffordd orau ymlaen.

Mae'r rhan fwyaf o bobl yn teimlo'n bryderus ar adegau. Mae'n arbennig o gyffredin i rywun deimlo rhywfaint o orbryder wrth ymdopi â digwyddiadau neu newidiadau llawn straen, yn enwedig os gallen nhw gael effaith fawr ar eich bywyd. Mae rhagor o wybodaeth am straen ar ein tudalennau ar sut i reoli straen.

Os ydych chi'n teimlo'n bryderus neu os ydych chi'n cael pwl o banig nawr, ewch i'n tudalen ar sut i reoli pyliau o banig.

Beth yw'r ymateb ‘ymladd, dianc neu rewi’?

Mae pobl, fel anifeiliaid, wedi datblygu ffyrdd o helpu i ddiogelu eu hunain rhag perygl. Pan fyddwn ni'n teimlo dan fygythiad, bydd ein corff yn ymateb drwy ryddhau hormonau penodol, fel adrenalin a chortisol, a all fod yn ddefnyddiol. Mae'r hormonau hyn yn:

gwneud i ni deimlo'n fwy effro, fel y gallwn ni weithredu'n gyflymach
gwneud i'n calonnau ni guro'n gyflymach, gan anfon gwaed i'r mannau lle mae ei angen fwyaf.

Ar ôl i ni deimlo bod y bygythiad wedi mynd heibio, bydd ein cyrff yn rhyddhau hormonau eraill i helpu ein cyhyrau i ymlacio. Weithiau gall hyn wneud i ni grynu.

Fel arfer, gelwir hyn yn ymateb ‘ymladd, dianc neu rewi' - mae'n rhywbeth sy'n digwydd yn awtomatig yn ein cyrff a gallwn ni ddim ei reoli.

Mae gadael y tŷ yn her oherwydd mae arna i ofn mynd i banig ac rwy'n teimlo fy mod i'n cael fy ngwylio neu fy meirniadu. Mae'n ofnadwy. Rwyf am gael help ond rwy'n ofni cael fy meirniadu.

Pryd y bydd gorbryder yn broblem iechyd meddwl?

Gall gorbryder fynd yn broblem iechyd meddwl os bydd yn effeithio ar eich gallu i fyw eich bywyd mor llawn ag y mynnwch. Er enghraifft, gall fod yn broblem:

os yw eich gorbryder yn gryf iawn neu'n para am amser hir
os yw eich ofnau neu bryderon yn eithafol o ystyried y sefyllfa
os byddwch chi'n osgoi sefyllfaoedd a allai wneud i chi deimlo'n bryderus
os yw eich pryderon yn achosi llawer o ofid neu'n anodd eu rheoli
os byddwch yn cael symptomau gorbryder, a allai gynnwys pyliau o banig
os byddwch yn ei chael hi'n anodd parhau â'ch bywyd pob dydd neu wneud pethau rydych chi'n eu mwynhau.

Os yw eich symptomau yn cyfateb i gyfres benodol o feini prawf meddygol yna gallech gael diagnosis o anhwylder gorbryder penodol. Ond mae hefyd yn bosibl i chi gael problemau gorbryder heb gael diagnosis penodol. Mae ein tudalennau ar hunanofal a thriniaeth ar gyfer gorbryder yn cynnig awgrymiadau ar gyfer help a chefnogaeth.

Sut beth yw problemau gorbryder?

Gwyliwch Lewis, Polly, Faisal, Shelley a Brian yn trafod sut beth yw problemau gorbryder iddyn nhw, a beth sy'n eu helpu nhw i ymdopi:

Stori Gus

Mae DJ Heart FM, Matt Wilkinson, yn siarad â Gus Marshall am ei brofiad o orbryder a phyliau o banig.

Darllenwch drawsgrifiad o'r podlediad yma. Dysgwch fwy am ein podlediadau neu tanysgrifiwch i'n podlediad ar iTunes neu Audioboom.

Wyddoch chi'r teimlad hwnnw pan rydych chi'n siglo ar goesau cefn eich cadair ac yn sydyn rydych chi'n meddwl eich bod chi ar fin syrthio; y teimlad hwnnw yn eich stumog? Dychmygwch fod y teimlad sydyn hwnnw yn cael ei rewi mewn amser a'i ddal yn eich stumog am oriau/diwrnodau, a dychmygwch fod ymdeimlad parhaus o arswyd ar yr un pryd hefyd, ond weithiau dydych chi ddim hyd yn oed yn gwybod pam.

Was this page useful? Yes No Tell us more Tell us more

Tell us more

Why did you visit this page? *

For my own mental health
For someone else’s mental health
Academic/educational/professional reason
Other reason

What do you want to tell us about?

Praise – things we do well
Criticism – things we could do better
Errors, mistakes or broken links

Please give us your feedback:

Note:

Please don’t include personal details like your name or email address. If you do, data protection law means we’ll have to delete your comments.
Unfortunately we can’t reply to this. If you want a response from us, see our Contact us page.
If you are in crisis right now and want to talk to someone urgently then you could call Samaritans on 116 123 (freephone). Our pages on crisis services have more options.