Profedigaeth

Yn darparu gwybodaeth am brofedigaeth, lle i fynd am gymorth, ac awgrymiadau ar gyfer eich helpu chi eich hun ac eraill drwy alar.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Gymraeg. This link will take you to a Welsh translation of this page.

Cymorth a hunanofal

Ymhle alla' i gael cymorth?

Mae nifer o wahanol sefydliadau sy'n cynnig cymorth ar gyfer gwahanol fathau o brofedigaeth. Er enghraifft:

Gofal mewn Galar Cruse– sy'n cynnig cymorth wyneb yn wyneb, dros y ffôn a thrwy e-bost i unrhyw un sydd wedi profi colled.
BEAD (Bereaved through Alcohol and Drugs)– sy'n darparu gwybodaeth a chymorth i unrhyw un sydd mewn profedigaeth o ganlyniad i ddefnydd o alcohol neu gyffuriau.
Child Bereavement UK- sy'n darparu cymorth i unrhyw un sydd wedi colli plentyn, ac ar gyfer plant sydd mewn profedigaeth eu hunain.
Cymdeithas Marw-enedigaethau a Marwolaethau Newyddanedigion (SANDS)– sy'n darparu gwybodaeth a chymorth i unrhyw un a effeithiwyd gan farwolaeth baban.
The Compassionate Friends– sy'n cynnig ystod o wasanaethau i gynorthwyo rhieni a'u teuluoedd sydd mewn profedigaeth.
Widowed and Young– sy'n cynnig cymorth i bobl dan 50 oed sydd wedi colli partner.

Os ydych chi wedi colli rhywun drwy hunanladdiad, edrychwch ar ein tudalennau profedigaeth drwy hunanladdiad i gael rhagor o wybodaeth ac opsiynau penodol o ran cymorth.

Fe wnaeth colli fy nhad yn annisgwyl pan yn 20 oed droi fy mywyd ben i waered yn llwyr. Roeddwn i'n meddwl nad oeddwn yn mynd i allu dod drwy'r galar ond gyda'r cymorth cywir, fe ddes i drwyddi.

Colli anifail anwes

I rai pobl, gall colli anifail anwes deimlo fel colli aelod agos o'r teulu a gall achosi galar a thristwch yn yr un modd. Mae anifeiliaid anwes yn rhoi cwmni, cymorth emosiynol a chariad diamod yn ystod y cyfnod y byddant yn ei rannu â chi, a gall colli hyn achosi tristwch mawr, yn enwedig os ydych chi'n rhywun sydd â pherthynas glos ag anifeiliaid neu fod eich anifail anwes yn gydymaith allweddol i chi.

Does gan rai pobl ddim anifeiliaid anwes ac maen nhw'n gweld colled o'r math hwn yn wahanol iawn i golli person. Fodd bynnag, mae arwyddocâd colled yn beth personol iawn ac yn amrywio yn ôl cyd-destun ac ystyr y berthynas benodol honno i ni, ac felly mae'n bwysig peidio â thybio beth sy'n 'normal' wrth gynorthwyo rhywun sydd wedi colli anifail anwes.

Waeth pa fath o golled yw hi, mae yna sefydliadau a phobl sy'n cynnig cymorth a chyngor. Edrychwch ar wefan Blue Cross i gael gwybodaeth am eu gwasanaeth cymorth ar ôl colli anifail anwes.

I gael syniadau eraill am sefydliadau a all helpu, edrychwch ar ein tudalen cysylltiadau defnyddiol, a'r rhestr gynhwysfawr o opsiynau cymorth mewn profedigaeth sydd ar gael ar wefan Cruse.

Sut alla' i helpu fy hun?

Mae ymdopi â cholli rhywun annwyl bob amser yn anodd, yn enwedig pan fo'n annisgwyl. Gall gymryd amser i ddeall eich teimladau ac addasu ar ôl i'r golled ddigwydd, ond mae pethau y gallwch eu gwneud i'ch helpu chi i ymdopi. Er enghraifft, gall gwneud y pethau hyn helpu:

Taswn i'n gwybod bryd hynny'r hyn rwy'n ei wybod rŵan, fe fyddwn i wedi rhoi blaenoriaeth i ofalu am fy anghenion fy hun.

Gall galar fod yn boenus ac yn flinedig iawn ond mae'r rhan fwyaf o bobl yn gweld pethau'n mynd yn haws gydag amser. Gall deall y broses o alaru a chamau cyffredin y cylch galar fod o gymorth mawr - felly gall fod yn syniad da ymgyfarwyddo â'r rhain a'u cadw mewn cof yn ystod cyfnodau pan fydd teimladau anodd yn codi.

Gall fod o gymorth penodol i wneud y canlynol:

Cymryd un dydd ar y tro. Gallwch gael dyddiau da a dyddiau gwael. Ceisiwch ganolbwyntio ar bob dydd ar y tro a gosod nodau bychain i chi eich hun y mae modd eu cyflawni.
Datblygu strategaethau ymdopi sy'n gweithio i chi. Gall adnoddau hunangymorth, fel Moodjuice, eich helpu chi i weithio drwy deimladau anodd a dysgu sgiliau ymdopi.
Creu blwch atgofion Gallai fod o gymorth i chi lenwi blwch gydag eitemau sy'n sbarduno atgofion hapus am yr unigolyn sydd wedi marw, gan y gall y rhain helpu i godi eich hwyliau, pan fyddwch chi'n teimlo'n isel. Gall y blwch gynnwys unrhyw beth sy'n ystyrlon ac o gymorth i chi, er enghraifft: hoff lyfr, dyfyniadau, lluniau, llythyrau, cerddi, nodiadau i chi eich hun, tegan meddal, persawr, neu arogl sy'n bwysig i chi.
Dysgwch y sbardunau. Mae'n normal i rai pethau sbarduno teimladau anodd neu atgofion poenus am y golled. Drwy nodi beth sy'n achosi i'ch hwyliau newid, gallwch ddysgu'n raddol sut orau i ymdopi â'r sbardunau pan fyddan nhw'n digwydd. Gallwch dracio eich teimladau gan ddefnyddio dyddiadur hwyliau ar-lein (mae llawer sydd ar gael am ddim, fel MoodPanda).

Roeddwn wedi cymryd, pan oeddwn yn teimlo'n drist, nad oedd hynny'n gysylltiedig â marwolaeth fy nhad. Ond mae sawl blwyddyn wedi mynd heibio erbyn hyn, ac rwy'n gallu deall mai'r hyn yr oeddwn i'n ei deimlo oedd ymateb [i'w farwolaeth].

Gadewch i bobl eraill wybod sut yr ydych chi'n teimlo. Dywedwch wrth bobl beth sydd o gymorth i chi a rhowch wybod iddyn nhw pan fyddwch chi'n cael pethau'n anodd. Mae'n iawn gofyn i bobl eraill fod gyda chi os ydych chi eu hangen nhw.
Ceisiwch gymorth. Os nad ydych chi eisoes yn derbyn cymorth neu ddim yn teimlo fod y cymorth sydd gennych yn eich helpu, edrychwch ar ein tudalen cysylltiadau defnyddiol i gael rhestr o sefydliadau a allai fod o gymorth.
Rhowch gynnig ar gymorth gan gymheiriaid. Gall fod o gymorth i siarad gydag eraill sydd hefyd yn ymdopi â cholled ar hyn o bryd, neu sydd wedi profi galar yn y gorffennol. Cysylltwch â'ch grŵp Mind lleol i ddarganfod pa gymorth gan gymheiriaid sydd ar gael yn lleol. Gallwch hefyd gael gafael ar gymorth gan gymheiriaid drwy gymunedau ar-lein, fel Elefriends.

Yn y dyddiau cynnar, roedd siarad â phwy bynnag fyddai'n gwrando yn fy helpu i ymdopi.

Gall siarad gyda gweithiwr proffesiynol sydd wedi'i hyfforddi eich helpu chi i ddod yn fwy ymwybodol o'ch teimladau a'ch meddyliau yn dilyn colled, a mynd i'r afael â nhw. Gall fod yn ddefnyddiol cael ffynhonnell o gymorth parhaus â ffocws iddo sy'n mynd y tu hwnt i lefel y cymorth y gall ffrindiau neu deulu ei ddarparu.

Gallai siarad â chwnselydd galar arbenigol fod yn briodol a gallai eich helpu gyda'r canlynol:

deall y broses o alaru
nodi a mynegi eich teimladau'n ymwneud â'r golled
archwilio ffyrdd o ymdopi
symud tuag at dderbyn
ymdopi â phenblwyddi a cherrig milltir y golled.

I gael gwybodaeth am therapïau siarad edrychwch ar ein tudalennau therapi siarad a chwnsela. Mae gan Gofal mewn Galar Cruse hefyd gyfeiriadur gwasanaethau profedigaeth lleol, gyda rhai rhanbarthau'n darparu cwnsela ar gyfer galar.

Roeddwn i'n meddwl, gan fod mod i weld yn ymdopi'n well na fy mrodyr a'm chwiorydd, fy mod i'n gwneud yn iawn - ond roedd angen i mi edrych yn agosach ar fy nheimladau fy hun.

hyn olygu eich bod yn dioddef ymyrraeth â'ch cwsg (cysgu gormod neu rhy ychydig), bwyta'n afiach, neu bydd rhai pobl yn defnyddio sylweddau fel alcohol neu gyffuriau mewn ymgais i fygu teimladau anodd - ac mae'n rhain i gyd yn debygol o achosi i'ch iechyd meddwl waethygu.

Gan gofio hyn, gall ceisio gwneud y canlynol fod o gymorth:

Cael digon o gwsg.Dysgu sut i ymlacio cyn mynd i'r gwely, sicrhau bod eich ystafell wely yn lle tawel ac nad oes dim i ymyrryd â chi. Os ydych chi'n cael trafferth cysgu, edrychwch ar ein tudalennau ymdopi â phroblemau cysgu.
Bwyta'n dda.Gall bwyta prydau rheolaidd iach wneud gwahaniaeth mawr i'ch teimlad cyffredinol o les. Edrychwch ar ein tudalennau bwyd a hwyliau i gael awgrymiadau.
Osgoi cyffuriau ac alcohol.Mae alcohol a chyffuriau'n tueddu i'w gwneud yn anoddach i chi yn y tymor hir i reoli eich teimladau a chanfod ffyrdd o'ch helpu chi i ymdopi. Edrychwch ar ein tudalennau ynghylch effeithiau cyffuriau hamdden ac alcohol i gael rhagor o wybodaeth.

Pan fydd fy sylw wedi'i hoelio ar chwarae a chreu gall fynd â fy meddwl oddi ar y trallod yr wy'n dal i'w brofi weithiau.

Oedd y dudalen hon yn ddefnyddiol? Yes No Tell us more Tell us more

Tell us more

Why did you visit this page? *

For my own mental health
For someone else’s mental health
Academic/educational/professional reason
Other reason

What do you want to tell us about?

Praise – things we do well
Criticism – things we could do better
Errors, mistakes or broken links

Please give us your feedback:

Note:

Please don’t include personal details like your name or email address. If you do, data protection law means we’ll have to delete your comments.
Unfortunately we can’t reply to this. If you want a response from us, see our Contact us page.
If you are in crisis right now and want to talk to someone urgently then you could call Samaritans on 116 123 (freephone). Our pages on crisis services have more options.