Profedigaeth

Yn darparu gwybodaeth am brofedigaeth, lle i fynd am gymorth, ac awgrymiadau ar gyfer eich helpu chi eich hun ac eraill drwy alar.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Gymraeg. This link will take you to a Welsh translation of this page.

Sut y gall pobl eraill helpu?

Mae'r dudalen hon ar gyfer ffrindiau a theulu rhywun sydd wedi profi profedigaeth.

Gall fod yn anodd siarad am farwolaeth a cholled ac mae llawer o bobl yn cael trafferth gwybod beth i'w ddweud wrth geisio cynorthwyo rhywun sydd wedi cael profedigaeth, hyd yn oed os ydyn nhw'n aelod agos o'r teulu neu'n ffrind da. Efallai eich bod eisiau helpu ond yn poeni eich bod am ddweud 'y peth anghywir'. Dyma rai syniadau ar sut y gallech chi gynorthwyo rhywun ar ôl colled.

Cefais sioc pan nad oedd ffrindiau'n holi sut oeddwn i. Roeddwn i'n teimlo'n anweledig, fel pe bawn i'n sefyll yno ond nad oedden nhw'n fy ngweld i.

Cydnabod y golled a pheidio osgoi cyswllt. Mae'n ddealladwy i deimlo'n anghyfforddus wrth siarad am farwolaeth neu golledion eraill, neu i boeni y gallech ddweud y peth anghywir, ond yn aml gall aros yn fud neu beidio â chysylltu â rhywun ar ôl eu profedigaeth wneud teimladau o dristwch a bod yn ynysig yn waeth. Gall estyn allan at yr unigolyn mewn profedigaeth fel eu bod yn gwybod eich bod chi ar gael i siarad a gwrando os dymunan nhw fod o gymorth mawr iawn.
Ystyried sut orau i gysylltu. Mae gwahanol ffyrdd o alaru ac mae gwahanol ffyrdd o gyfathrebu ar ôl colled hefyd. Gallai fod yn haws i rywun ymdopi â derbyn negeseuon testun na dychwelyd galwadau. Gallai rhai pobl groesawu galw i mewn i'w gweld yn bersonol, ond gallai fod yn anghyfleus i eraill. Mae'n werth gofyn iddyn nhw'n bersonol beth fyddai orau ganddyn nhw, yn hytrach na gwneud tybiaethau.
Rhowch ofod iddyn nhw. Gallai bod ddim eisiau treulio llawer o amser gyda phobl eraill neu deimlo'n euog am beidio â chydnabod negeseuon fod yn faich ychwanegol i unigolyn sy'n galaru, felly gall fod yn werth rhoi gwybod y gallan nhw ymateb pryd bynnag y maen nhw'n teimlo y gallan nhw wneud hynny, neu anfon neges i ddweud eich bod yn meddwl amdanyn nhw ac nad oes angen ymateb. Gall fod yn anodd addasu i fywyd ar ôl colled a dylid caniatáu gofod i bobl brosesu eu hemosiynau am gyhyd ag sydd ei angen arnynt. Mae'n ddefnyddiol os gallwch chi daro cydbwysedd rhwng cysylltu â nhw fel nad ydyn nhw'n teimlo'n ynysig ond hefyd rhoi gofod iddyn nhw. Unwaith eto, mae gofyn iddyn nhw beth sydd ei angen arnynt yn syniad da.

I gael rhagor o wybodaeth ac adnoddau a all eich helpu i siarad yn fwy agored am farw, marwolaeth a phrofedigaeth, edrychwch ar wefan Dying Matters .

Pan fydd rhywun yn ymddangos gyda phlaster, rydyn ni'n holi'n syth, 'Beth ddigwyddodd?' Os bydd eich bywyd wedi chwalu, dydyn ni ddim.

Siarad am yr unigolyn sydd wedi marw. Pan fydd unigolyn yn marw gall deimlo fel pe baen nhw wedi eu dileu o atgofion pobl. Er y gallech chi ofni y bydd siarad am yr unigolyn sydd wedi marw yn gwneud dim ond achosi teimladau poenus, mae llawer o bobl mewn gwirionedd yn gwerthfawrogi'r cyfle i siarad ychydig am y person, gan deimlo fod hyn yn gysur ac yn ffordd o integreiddio'r atgof am y person sydd wedi marw i mewn i'w bywyd yn hytrach na gwthio atgofion i ffwrdd. Gall "Beth yw eich hoff atgof [am y person sydd wedi marw]?" neu "Dywedwch wrtha' i am amser pryd y gwnaeth [y person sydd wedi marw] wneud i chi chwerthin" fod yn ddefnyddiol.
Canolbwyntio ar wrando. Ceisiwch barchu'r hyn y mae'r unigolyn mewn profedigaeth yn dewis ei rannu gyda chi a chanolbwyntiwch ar wrando yn hytrach na darganfod mwy. Rhowch ofod i'r unigolyn sydd mewn profedigaeth i agor i fyny os ydyn nhw'n dymuno, gan hefyd fod yn sensitif os byddai'n well ganddyn nhw beidio â mynd ymhellach.
Canolbwyntio ar yr unigolyn sydd wedi cael profedigaeth. Ceisiwch gadw'r ffocws ar yr unigolyn sydd wedi cael profedigaeth yn hytrach na dod yn ôl at eich teimladau chi eich hun am y golled. Oni bai fod gennych chi eich hun brofiad o brofedigaeth efallai na fydd o gymorth i chi dynnu cymariaethau â'ch profiadau chi.
Eu helpu i geisio cymorth ychwanegol. Gall rhoi cymorth i rywun sydd wedi cael profedigaeth fod yn waith caled ac mae'n werth edrych pa opsiynau eraill sydd ar gael o ran cymorth. Os ydyn nhw'n barod a bod diddordeb ganddynt, helpwch nhw i archwilio opsiynau eraill ar gyfer cymorth, fel y rhai a restrwyd ar ein tudalen cysylltiadau defnyddiol.

Gyda help teulu a ffrindiau anhygoel, rydw i wedi gallu siarad am y ffordd yr ydw i'n teimlo ac wedi gallu rhannu fy mhrofiadau gyda nhw.

Cymorth yn dilyn hunanladdiad

Yn yr un modd, gall fod yn anodd canfod y geiriau iawn wrth geisio cynorthwyo rhywun sydd wedi cael profedigaeth drwy hunanladdiad, ond drwy ofyn i'r unigolyn sydd wedi cael profedigaeth beth fyddai'n helpu yn eu barn nhw, gallwn gynnig cymorth hanfodol.

Yn ogystal â'r uchod, efallai y byddwch eisiau gwneud y canlynol hefyd:

Bod yn sensitif wrth drafod marwolaeth gydag eraill. Efallai nad yw pobl eraill o gwmpas y teulu neu'r grŵp ffrindiau yn gwybod am y farwolaeth felly gall fod yn ddefnyddiol meddwl am yr hyn sydd wedi digwydd a beth yw'r ffordd orau i drafod y mater, pa fanylion y mae'n briodol eu datgelu, a gyda phwy.
Defnyddio iaith sydd dim yn creu stigma. Wrth gyfeirio at hunanladdiad ceisiwch ddefnyddio geiriau fel "wedi marw drwy ladd ei hun" neu "wedi gwneud amdano'i hun" yn hytrach na'r ymadrodd hen ffasiwn "wedi cyflawni hunanladdiad" sy'n dyddio'n ôl i'r cyfnod pan arferai hunanladdiad fod yn drosedd.
Osgoi dyfalu ynghylch yr hunanladdiad. Gallai awgrymu neu ddyfalu esboniadau dros hunanladdiad wneud i rywun deimlo eu bod yn cael y bai ac mae yna hefyd beryg o or-symleiddio beth sy'n achosi hunanladdiad.

I gael rhagor o wybodaeth edrychwch ar ein tudalen profedigaeth drwy hunanladdiad.

Oedd y dudalen hon yn ddefnyddiol? Yes No Tell us more Tell us more

Tell us more

Why did you visit this page? *

For my own mental health
For someone else’s mental health
Academic/educational/professional reason
Other reason

What do you want to tell us about?

Praise – things we do well
Criticism – things we could do better
Errors, mistakes or broken links

Please give us your feedback:

Note:

Please don’t include personal details like your name or email address. If you do, data protection law means we’ll have to delete your comments.
Unfortunately we can’t reply to this. If you want a response from us, see our Contact us page.
If you are in crisis right now and want to talk to someone urgently then you could call Samaritans on 116 123 (freephone). Our pages on crisis services have more options.