Sut mae Monitro Gweithredol wedi fy helpu i ddod i dermau â fy iechyd meddwl

Gorffennodd 2019 fel unrhyw flwyddyn arall; gyda thân gwyllt, canu Auld Lang Syne, a chroesawu 2020 yn llawen. Roeddwn i’n eistedd yn fy ystafell gan wylio’n tân gwyllt ac yn pendroni pa fath o flwyddyn fyddai 2020 i fi a fy nheulu bach. Pe bai fi ond yn gwybod beth oedd yn dod a sut fyddai’n newid ein bywydau mewn cymaint o ffyrdd.

Roedd mis Ionawr wedi rhygnu ‘mlaen, rhywsut. Roedd fy ngŵr wedi cael dyrchafiad yn y gwaith, ac roeddwn i’n hapus iawn droso.  Roeddwn i’n dechrau mwynhau fy ngwaith cwrs Lefel 3 mewn Gofal Plant – rwy’ wrth fy modd yn cael ei astudio. Roedd fy merch yn tyfu’n gyflym ac mewn hyder, er nad yw hi’n siarad ar hyn o bryd, felly mae bywyd dyddiol yn anodd gan ein bod ni heb fod yn rhy siŵr o’r hyn mae hi eisiau bob amser.

Rwy’ wedi dechrau cael ‘ambell i foment’, lle roeddwn i’n teimlo fel petai fi’n ei chael yn anodd dal fy mhen uwchben y dŵr.

Roedd adegau lle roeddwn i’n dechrau crïo am ddim rheswm, neu le nad oeddwn i´n gallu anadlu, ond yn ceisio anghofio am y peth a cheisio cario ‘mlaen gystal â phosib.

Dechreuodd pethau waethygu ym mis Mawrth. Doedd e erioed wedi croesi fy meddwl y byddai pandemig byd eang yn digwydd. Dyw e ddim yn rhywbeth rydych chi´n ei ddisgwyl. Roedd e’n rhyfedd, un diwrnod roeddwn i yn y gwaith a’r funud nesaf, doeddwn i ddim – croeso i ffyrlo. Roedd fy ngŵr yn weithiwr allweddol ac roedd yn rhaid iddo barhau i weithio yn y sector manwerthu tra bod pobl yn prynu´n wyllt, gan wacáu’r silffoedd mor aml ag yr oedd e’n cael cyfle i’w llenwi.

Un diwrnod, dychwelodd e o’r gwaith wedi blino’n lân, felly gofynnais iddo a oedd e’n teimlo’n iawn. Dywedodd e fod ei galon wedi bod yn curo’n wyllt ers y noson cynt. Erfyniais arno i weld meddyg, a dywedon nhw ei fod yn cael pyliau o banig o ganlyniad i straen y pandemig a diffyg cwsg oherwydd shifftiau nos.

Yn fuan wedi hyn, roeddwn i’n teimlo fel petai fy ‘ambell foment’ yn dod yn fwy rheolaidd, ond roeddwn i’n parhau i’w claddu nhw nes i ffrind ddweud wrthyf i y dylwn i ystyried rhaglen Monitro Gweithredol Mind. I ddechrau, roeddwn i’n amheus a fyddai o help i fi, ond un noson tra bo fy merch fach yn cysgu a fy ngŵr yn y gwaith, torrais i lawr yn crïo. Dyna beth fy ysgogodd i gysylltu â Mind.

Roedd fy nghynghorwr, Mark o Mind Caerdydd, yn gallu tawelu fy meddwl. Roedd yn braf cael siarad â rhywun nad oedd yn fy adnabod i ac na fyddai’n dweud beth oeddwn i eisiau ei glywed. Dechreuon ni gan edrych ar y llwybr straen a gorbryder, gan ystyried cwsg hefyd, gan fy mod i’n dioddef yn enbyd o ddiffyg cwsg. O edrych ar y llwybr gorbryder, roeddwn i’n gallu gweld pethau oedd yn cyfateb i fy mhrofiad i o’r ‘ambell foment’ roeddwn i’n eu cael.

Roedd y sesiynau Monitro Gweithredol o gymorth, ond un diwrnod, roeddwn i yn y tŷ yn paratoi bwyd i fy merch fach pan ddechreuodd fy nghalon rasio. Doeddwn i ddim yn gallu anadlu, roeddwn i’n gallu clywed fy merch fach yn crïo, ond doeddwn i ddim yn gallu canolbwyntio. Roeddwn i’n meddwl fy mod i ar fin marw. Ar ôl beth oedd yn teimlo’n agos i awr (mewn realiti, 15 munud barodd y profiad) daeth popeth i ben mor gyflym ac y dechreuodd.

Dyna pryd y penderfynais i siarad â fy meddyg teulu. Dydw i ddim yn credu y byddwn i wedi meddwl am ofyn am help heblaw am y gefnogaeth y cefais i oddi wrth Mind. Yn ôl fy meddyg, pyliau o banig oedd yr ‘ambell foment’ oeddwn i’n eu cael, a fy mod i wedi bod yn dioddef ohonynt ers tro.

Mae technegau daearu, neu grounding techniques, yn rhywbeth sydd wedi bod o gymorth mawr i fi. Os ydw i’n teimlo fy mod i ar fin cael pwl o banig, rwy’n stopio’r hyn rwy’n ei wneud, rwy’n anadlu, yn edrych ar bum peth o fy amgylch i, yn dweud eu henwau’n uchel drosodd a throsodd nes i’r profiad basio. Erbyn hyn, rwy’n cymryd meddyginiaeth ac rwy’n iawn gyda hynny – mae o gymorth i fi.

Des i i sylweddoli fy mod i’n blaenoriaethu pawb arall cyn ystyried fy anghenion i. Rhaid i fi sicrhau bod fy ngŵr, fy merch, fy ffrindiau a fy nheulu’n iawn gyntaf. Fi sydd ar waelod y rhestr. Pam ydw i’n gwneud hynny?

Rwy’ wedi dod i sylweddoli ei fod yn iawn neilltuo amser i fy hun. Rwy’ wedi dechrau darllen er pleser eto, ac wedi rhoi ychydig o amser i’r neilltu i fi fy hun. Os nad ydw i’n darllen llyfr neu wrando ar gerddoriaeth, rwy’n edrych ar luniau o fy merch pan oedd hi’n fabi er mwyn sylweddoli pa mor lwcus ydw i.

Pe baech chi wedi dweud wrthyf i'r flwyddyn diwethaf fy mod i’n mynd i ddioddef o broblemau iechyd meddwl, byddwn i wedi dweud “na, nid fi”. Wel ie, fi. Oes, mae gen i broblemau iechyd meddwl ac rwy’n iawn gyda hynny. Mae’n iawn i beidio bod yn iawn. Mae’n iawn i ofyn am help.

Mae’r help y cefais i oddi wrth raglen Monitro Gweithredol Mind yn parhau i gael effaith arnaf i.

Yn ogystal â chefnogaeth teulu a ffrindiau, rwy’ bellach yn cymryd popeth un dydd ar y tro i helpu gwella fy iechyd meddwl. Dydy pethau ddim yn hawdd, ac mae rhai dyddiau’n anoddach na’i gilydd, ond mae pobl allan yno sy’n fy ngharu i ac yn fodlon fy nghefnogi pan fyddaf i’n cael diwrnod gwael. Rwy’n ddiolchgar i bob un ohonyn nhw.

Rwy’n erfyn ar bobl i beidio â dioddef yn dawel fel roeddwn i’n meddwl y gallwn i ei wneud. Os gallaf i gymryd cam mawr dewr, gallwch chi wneud hynny hefyd. Roedd Mind yno i fi pan oedd angen rhywun i wrando arnaf i, a dyna’n union y cefais i.

Mae Gemma, 36, o Gaerdydd, yn fam i ferch fach hyfryd. Mae hi’n mwynhau darllen a rhannu llyfrau gyda’i merch.