Gofalu am eich lles – ar gyfer pobl ifanc

Gall gwneud rhywbeth creadigol roi hwb i'n hunan-barch ac i'n perthynas ag eraill. Gall hefyd ein helpu ni i deimlo llai o straen, i ddysgu rhywbeth newydd ac i fynegi ein hunain. Gallech roi cynnig ar:

• ddarlunio, paentio, ffotograffiaeth neu ysgrifennu creadigol
• canu neu chwarae offeryn
• dawns neu ddrama
• gwneud rhywbeth allan o hen ddeunyddiau

... unrhyw beth lle mae gofyn i chi ddefnyddio eich dychymyg a'ch sgiliau.

Gall dysgu pethau newydd fod yn ffordd wych o fagu hyder a rhoi ymdeimlad o gyflawni i ni. Gallech roi cynnig ar:

• goginio neu bobi rhywbeth newydd
• eich prosiect DIY eich hun
• mynd i lyfrgell, amgueddfa neu oriel leol
• chwaraeon neu iaith newydd.

Gall ymarfer corff yn rheolaidd wella ein hwyliau a'n hunanhyder, rhoi mwy o egni i ni a'n helpu ni i gysgu'n well. Gallech roi cynnig ar:

• rywbeth bach, fel mynd am dro byr neu fynd i fyny'r grisiau yn hytrach na'r lifft
• mynd i gerdded, nofio, rhedeg neu am dro ar y beic
• gweithgaredd grŵp fel tenis, rownders neu bêl-droed.

Mae yna opsiynau i chi symud, beth bynnag fo'ch gallu. Ewch i dudalen y GIG i weld awgrymiadau a dolenni at sesiynau tiwtorial ar fideo yn yr adran ar weithgarwch corfforol ar gyfer pobl ifanc.

Cyn i chi ddechrau ymarfer corff: os ydych chi'n teimlo eich bod yn gorfod gwneud ymarfer corff neu'n teimlo ei fod yn gaethiwus, os ydych chi'n dioddef sgil-effeithiau meddyginiaeth neu'n dioddef problemau iechyd eraill, mae'n syniad da cael gair â'ch meddyg yn gyntaf.

Gall bwyta ac yfed yn iach wella ein hwyliau, rhoi mwy o egni i ni a'n helpu ni i gysgu'n well. Gallech roi cynnig ar:

• fwyta deiet cytbwys (yn arbennig os ydych chi'n llysieuwr neu'n fegan), gan wneud yn siŵr eich bod yn bwyta digon i roi egni i'ch corff
• yfed digon
• lleihau siwgr a chaffein ychwanegol yn eich bwyd a'ch diod.

Gallwch lawrlwytho tudalen y GIG ar fwyta'n iach i bobl ifanc yn eu harddegau am fwy o wybodaeth.

Os oes gennych chi broblem yn ymwneud â bwyta, neu os ydych chi'n poeni am fwyd o gwbl, mae'n syniad da siarad â'ch meddyg cyn newid eich deiet.

Gall cael cwsg da, a digon ohono, ein helpu i gael mwy o egni, teimlo'n fwy cadarnhaol a theimlo llai o straen. Gallech roi cynnig ar:

• fynd i'r gwely ar amser sy'n golygu eich bod yn cael digon o gwsg
• treulio llai o amser o flaen sgrin cyn mynd i'r gwely
• defnyddio adnodd golau glas neu roi'r modd nos ar waith ar eich sgrin gyda'r nos i'ch helpu i deimlo'n gysglyd
• darllen llyfr cyn mynd i'r gwely, neu wrando ar gerddoriaeth sy'n eich ymlacio.

Sut gall hidlyddion golau glas helpu?

Mae'r golau glas sy'n dod drwy eich sgrin yn debyg i olau dydd, felly mae'n gwneud i'ch corff fod eisiau aros yn effro yn hirach. Mae defnyddio'r hidlydd yn lleihau faint o olau glas sy'n dod allan o'ch sgrin. Mae hynny'n golygu:

• na fyddwch chi'n rhoi straen ar eich llygaid ac yn teimlo mor flinedig
• rydych chi'n gadael i'ch hormon cysgu weithio, a ddylai eich helpu i gysgu'n well

Mae'r opsiwn hwn wedi'i gynnwys yn y rhan fwyaf o ffonau clyfar a thabledi. Gallwch ei roi ar waith drwy fynd i'r brif ddewislen, neu yn y gosodiadau.

Gall helpu eraill wneud i ni deimlo'n hapusach, rhoi ymdeimlad o gyflawni i ni, rhoi hwb i'n hunanwerth a rhoi hwb i'n perthnasoedd. Gallech:

• gynnig help i gymydog neu ddieithryn os ydych chi'n gweld bod angen cymorth arnyn nhw
• gwirfoddoli eich amser neu eich sgiliau yn rhywle
• gofyn i ffrind sut mae, a gwrando go iawn arno. Os bydd eich ffrind yn dechrau bwrw ei fol, mae awgrymiadau ar sut i'w helpu ar gael ar ein tudalen sut i gefnogi ffrind.

Gall treulio amser yn gwneud rhywbeth rydyn ni'n ei fwynhau wneud i ni deimlo'n hapusach ac wedi ymlacio fwy, mae'n hwyl, mae'n rhoi hwb i'n perthynas ag eraill ac mae hyd yn oed yn gallu ein helpu i ddatblygu sgil. Gallech roi cynnig ar:

• hobi fel chwaraeon, pobi neu goginio
• treulio amser gyda ffrindiau neu deulu
• darllen neu wylio ffilmiau neu chwarae gemau.

Drwy gysylltu â phobl eraill gallwn wella ein hwyliau, teimlo ein bod yn cael ein derbyn, rhannu profiadau a chefnogi ein gilydd. Gallech roi cynnig ar:

• drefnu rhywbeth neis gyda'ch ffrindiau neu'ch teulu
• mynd i weld ffrind nad ydych wedi'i weld ers tro
• cwrdd â phobl newydd drwy ymuno â chlwb.

Gall ymlacio roi amser i ni ymdawelu a rhoi cyfle i ni deimlo llai o straen, yn fwy heddychlon a thawel a chlirio ein meddwl. Gallech roi cynnig ar:

• dreulio amser yng nghanol y byd natur
• gweld ffrindiau
• darllen, gwrando ar gerddoriaeth neu wylio ffilm
• cael bath neu gawod
• ymarferion ymlacio, myfyrdod neu weddïo crefyddol.

Mae teimlo bod arnoch eisiau ceisio delio â phethau ar eich pen eich hun yn normal. Ond gall bwrw eich bol i ffrindiau, teulu neu bobl eraill rydych chi'n ymddiried ynddyn nhw wneud i chi deimlo bod rhywun yn eich cefnogi chi.

Ceisiwch gofio - mae bob amser yn iawn i chi ofyn am help. Ewch i'n tudalen ar ddod o hyd i gymorth i gael rhagor o syniadau ynghylch pwy gallwch chi siarad â nhw.