Y Gofod Llwyd

Fy enw i ydy Georgia ac rwy’n 18 oed, ac rwy’n byw yn Ne Cymru.  Rwyf wedi bod yn derbyn triniaeth ar gyfer Anhwylder Bwyta ers i mi fod yn 14 oed.  Roeddwn gyda thîm diogel iawn yn CAMHS a lwyddodd i fy helpu i gyrraedd pwynt lle’r oeddwn yn gwneud cynnydd da iawn gyda fy nhriniaeth ac yn gwella’n araf.  Yna ar ôl troi’n 18 oed, fe newidiodd popeth.

Rwy’n disgrifio’r cam o symud o CAMHS i’r gwasanaethau oedolion fel ‘gofod llwyd’.  Roedd y gofod llwyd yn teimlo’n unig, ar goll, afreolus a dryslyd.  Rwyf wirioneddol yn ofni ansicrwydd ac fe wnaeth symud o system cymorth cyson yn CAMHS ac yna gorfod aros am gyfnod hir iawn i ymuno â’r Gwasanaethau Oedolion achosi i fy Anhwylder Bwyta ail-ddechrau.  Roedd bod yn y ‘gofod llwyd’ hwn yn golygu nad oeddwn yn ddigon sâl ar y pryd i orfod cael fy nerbyn ar unwaith mewn uned arbenigol ond roeddwn yn arddangos arwyddion bod pethau’n dirywio.  Roedd fy Anhwylder Bwyta yn gwaethygu dros amser a dechreuais golli pwysau yn gyflym.

"Sylweddolais yn sydyn iawn nad ward seiciatrig oedd yr amgylchedd cywir i ferch ifanc gydag Anhwylder Bwyta."

Cefais fy atgyfeirio gan fy nhîm CAMHS i’r Gwasanaethau Oedolion wrth geisio atal fy nirywiad yn y cyfamser.  Fodd bynnag, nid oedd ganddynt unrhyw bŵer i wneud penderfyniadau mawr ar fy rhan am fy mod dros 18 oed erbyn hyn, a oedd yn golygu fy mod yn parhau i fynd i’r Brifysgol a byw i ffwrdd o gartref.  Yn y cyfnod hwn, gwaethygodd fy Anhwylder Bwyta yn raddol a olygodd y bu’n rhaid i mi adael y Brifysgol.

Cyrhaeddais bwynt argyfwng pan fu’n rhaid i fy ymgynghorydd CAMHS alw ward seiciatrig i oedolion a threfnu i mi gael fy nerbyn y diwrnod hwnnw.  Gyda gwaith caled fy ymgynghorydd, cefais fy nerbyn gan y Gwasanaethau Oedolion o’r diwedd a chefais fy nerbyn yn yr ysbyty.  Sylweddolais yn sydyn iawn nad ward seiciatrig oedd yr amgylchedd cywir i ferch ifanc gydag Anhwylder Bwyta.  Roedd y cleifion tair gwaith fy oedran ar y cyfan, gyda salwch meddwl a oedd yn amrywio o sgitsoffrenia, iselder a phroblemau dibyniaeth.  Nid oeddwn byth yn gwybod pryd y byddai helynt yn mynd i ddechrau, roeddwn yn teimlo’n anniogel ac wedi fy nghamddeall.  Profiad cyfyngedig oedd gan y tîm o Anhwylderau Bwyta felly nid oeddent yn sylwi ar fy ymddygiad ac roeddwn yn gallu parhau i golli pwysau.  Roeddwn yn teimlo nad oedd unrhyw un yn gwybod beth i’w wneud i fy helpu ac aeth nifer o wythnosau heibio cyn i fi gael cyswllt gyda Thîm Anhwylderau Bwyta Oedolion.  Erbyn y pwynt hwn, roeddwn mor sâl, ni allai unrhyw beth yr oedd unrhyw un yn ei ddweud wrthyf newid unrhyw beth.

"Roedd y cyfnod aros yn teimlo fel oes i fy rhieni, wrth iddynt fy ngweld yn gwanhau ac yn gwaethygu’n ddifrifol."

Arhosais ar y ward seiciatrig am nifer o fisoedd, yn parhau i golli pwysau bob wythnos.  Yn y diwedd, pan oeddwn mewn cysylltiad â gwasanaeth Anhwylderau Bwyta, roedden nhw’n gwybod ar unwaith bod angen i mi gael fy nerbyn mewn uned arbenigol Anhwylderau Bwyta.  Fodd bynnag, nid oedd uned o’r fath yng Nghymru a oedd yn golygu y byddai’n rhaid i mi gael fy anfon i wlad arall a gorfod aros nes y byddai gwely ar gael.  Roedd y cyfnod aros yn teimlo fel oes i fy rhieni, wrth iddynt fy ngweld yn gwanhau ac yn gwaethygu’n ddifrifol.  Bu’n rhaid i mi gael fy nerbyn mewn ysbyty cyffredinol oherwydd bod fy nghorff yn cau i lawr.

Roedd yn rhaid i mi fod yn sâl iawn i gael gwely yn yr uned arbenigol oherwydd roedd yn seiliedig ar flaenoriaeth.  Ar ôl tair wythnos o fod ar ward gyffredinol yn yr ysbyty, cefais i a rhywun ardal o Gymru ein blaenoriaethu ar gyfer un gwely a oedd ar gael mewn uned Anhwylderau Bwyta yn Lloegr.  Roeddwn yn ffodus o gael y gwely hwn a chefais fy anfon i uned arbenigol i gleifion mewnol o’r diwedd yn Lloegr, lle cefais y cymorth yr oeddwn wedi bod yn aros amdano ar hyd yr amser.

"Yn anffodus, ar ôl cyfarfod llawer o bobl eraill ag Anhwylderau Bwyta, roedd bron pob un ohonynt wedi cael yr un profiad â fi, neu waeth."

Byddai wedi bod yn bosibl osgoi’r cyfnod hwnnw a wastraffwyd, lle’r oeddwn wedi bod yn dirywio gyda chefnogaeth gyfyngedig, pe byddwn wedi cael trosglwyddiad mwy llyfn o CAMHS i’r gwasanaethau oedolion.  Yn anffodus, ar ôl cyfarfod llawer o bobl eraill ag Anhwylderau Bwyta, roedd bron pob un ohonynt wedi cael yr un profiad â fi, neu waeth.  Mae pobl ag Anhwylderau Bwyta yn gorfod cyrraedd BMI penodol cyn iddynt gael eu hystyried o ddifri.  Cyn hynny, rydych yn cael eich gadael i frwydro adref neu ar ward seiciatrig gyda phobl nad ydynt yn gwybod sut i drin anhwylderau bwyta.  Oherwydd y nifer cyfyngedig o unedau arbenigol cyfyngedig, gallwch gael eich anfon i un unrhyw le yn y DU (roeddwn i’n ddigon lwcus i gael un dim ond two awr o fy nghartref).

Mae bywydau’n cael eu colli oherwydd y diffyg cysondeb a thriniaeth barhaus.  Mae Anhwylderau Bwyta yn salwch meddwl difrifol a gallai peidio â derbyn triniaeth yn ddigon cyflym fod yn angheuol.  Rwy’n lwcus fy mod mewn lle llawer gwell erbyn hyn.  Rwyf wedi gweithio’n galed iawn i ddilyn cyngor gan y gweithwyr proffesiynol yma a byddaf yn cael fy rhyddhau cyn hir.  Mae gen i dîm gwych yn awr a fydd yn parhau i fy nghefnogi pan fyddaf gartref ac rwy’n gobeithio na fydd angen i fi fynd i’r ysbyty eto.

Prif neges fy stori yw, pe byddwn wedi cael fy ngweld ar unwaith ac na fyddwn wedi cael fy nghadael yn y ‘gofod llwyd’ yma, yna efallai na fyddwn wedi cyrraedd y pwynt argyfwng.  Gwell rhwystro’r clwy na’i wella.  Dyna pam yr wyf yn teimlo mor angerddol ynghylch ‘Sortio’r Switsh’ a rhwystro hyn rhag digwydd i unrhyw un arall.