Rhoi cyfle i fy hun: sut ddysgais i i beidio bod mor galed arnaf i fy hun

Mae hyn yn newydd i fi. Rwy’ wedi sôn am fy nhaith bersonol gydag iselder a fy iechyd meddwl o’r blaen, ond nid mewn llawer o fanylder.  Felly byddwch yn garedig!

2015 oedd y flwyddyn gyntaf i fi deimlo’n isel. Yn isel tu hwnt. Mor isel, nad oeddwn i’n gallu gweld ffordd allan. I’r rheini sy’n fy adnabod i ac sy’n treulio amser gyda fi, roedd y peth yn sioc iddyn nhw bryd hynny, ac mae’n dal i fod yn sioc iddyn nhw nawr.  Fel arfer, rwy’n berson positif, hapus, gyda gwên fawr, rwy’n cerdded ar flaenau fy nhraed fel petai fi’n bownsio - person tebyg i’r cymeriad ‘Tigger’. Felly dydy pobl ddim yn disgwyl i fi deimlo’n isel.

Roedd nifer o ffactorau wedi cyfrannu at waethygu fy iechyd meddwl ar y pryd.  O ystyried y peth erbyn heddiw, roeddwn i’n llawer rhy brysur; roeddwn i wrthi fel lladd nadroedd, ac yn lladd gormod ohonyn nhw hefyd!  Roeddwn i’n dad i ddau o blant bach yn fy nauddegau cynnar, yn gweithio swydd llawn amser llawn straen oedd y tu hwnt i’r hyn oedd yn gyfarwydd i fi, a hefyd yn chwarae mewn gigiau dair neu bedair gwaith yr wythnos.  Roedd hyn i gyd yn cael effaith andwyol ar fy llesiant. 

Dim ond ar ôl torri lawr yn gyfan gwbl a thrwy ymyrraeth fy nheulu y cefais i help i fod ar ben ffordd. Fy anrheg pen-blwydd yn 27 oedd apwyntiad gyda’r doctor, diolch i Mam. 

Roedden nhw’n gallu gweld fy mod i’n cwympo i ddarnau a bod angen help arnaf i, a byddaf i bob amser yn ddiolchgar am hynny.

Cefais fy siomi’n arw gyda fy sesiwn gyntaf gyda’r doctor. Er fy mod i’n ymwybodol bod Anhwylder Affeithiol Tymhorol (SAD) yn gyflwr real a dilys iawn, doeddwn i ddim yn cytuno â’r diagnosis o gwbl. Ar fy ail ymweliad â’r doctor, cefais bresgripsiwn am dabledi gwrth-iselder a chefais fy anfon adref o’r gwaith. Fel rhywun sy’n meddwl am ei hun fel dyn mawr cryf, wnes i ddim casglu fy mhresgripsiwn gan fy mod i’n meddwl y byddwn i’n gallu ymladd y peth fy hun, ond roeddwn i’n anghywir. 

Wythnosau’n ddiweddarach, a heb brysurdeb y gwaith a’r gigiau i gadw fy meddwl yn brysur, roeddwn i’n cwympo’n ddyfnach fyth i stâd o iselder. Doeddwn i ddim yn cael hapusrwydd allan o chwarae gyda fy mhlant, ac yn aml byddwn i’n rhoi stŵr iddyn nhw neu’n cyfarth atyn nhw am ddim rheswm. Roeddwn i’n gadael y tŷ gyda’r mymryn lleiaf o straen, ac roeddwn i’n gallu teimlo fy ngafael ar realiti’n llithro ymhellach fyth i ffwrdd.

Yn ffodus, pwysodd fy mam a fy chwaer arnaf i i fynd i gasglu fy mhresgripsiwn a dechrau cymryd y tabledi fel y dylwn i fod wedi gwneud. Heb os nag oni bai, fe wnaeth hyn fy arbed i a fy mhlant rhag mwy o loes calon a gofid.

Er fy mod wedi cael profiad sigledig gyda’r feddyginiaeth ar y dechrau, rhoddais fy ffydd yn y broses, ac yn y man dechreuais deimlo’r manteision.  Un fantais oedd fy mod wedi llwyr sylweddoli bod rhaid i fi newid agweddau eraill ar fy mywyd hefyd.

Roedd fy neiet yn warthus, ac roeddwn i’n teimlo’n ddi-egni o’r herwydd. Roeddwn i’n arfer yfed alcohol gyda phopeth bron, ac er mai ‘un gwydr o win neu beint o gwrw’ oedd e yn fy meddwl, roeddwn i’n gwybod bod rhaid i fi ddod â’r arfer i ben. 

Doeddwn i erioed wedi rhyw hoffi gwneud ymarfer corff, a’r gampfa oedd un o’r llefydd olaf y byddwn i’n dewis mynd iddi, ond wedi i fy ffrindiau argymell campfa leol, penderfynais roi tro arni. Daeth Daleon Gym ym Merthyr yn hafan i fi, gan drawsnewid fy mywyd yn gyfan gwbl, gyda chefnogaeth ac anogaeth yr aelodau eraill. Cefais flas newydd ar fywyd!

Rwy’n ymwybodol iawn mai diolch i ymyrraeth gan ambell i berson agos y cefais i fy achub. Roeddwn i’n lwcus bryd hynny a heddiw i gael ffrindiau a theulu mor agos, sydd bob amser yno i fi pan fydd angen arnaf i. Rwy’ bob amser yn ceisio dangos yr un gefnogaeth yn ôl - mae bod yn berson gofalgar a charedig yn bwysig iawn i fi.

Ers y cyfnod tywyll hwnnw, gadewais fy swydd oedd yn llawn pwysau gan ddod o hyd i fy ngwir alwad, sef gweithio mewn coleg i gynorthwyo pobl ifanc gyda’u hiechyd meddwl a’u llesiant.

Yn ogystal â fy meddyginiaeth, sy’n fy nghadw i ar lefel debyg i bawb arall, mae’r newidiadau i fy mywyd bob dydd wedi bod yn fwy o gymorth nag oeddwn i erioed wedi gallu dychmygu.

Erbyn hyn, rwy’n meddwl yn ddigon eglur i werthfawrogi popeth sydd gen i mewn bywyd.

Rwy’n caru fy nheulu bach, sef fy mhartner a fy nau blentyn bach sy’n llenwi’r diwrnodau â llawenydd a chwerthin (a thantrym nawr ac yn y man!)

Rwy’n dal i gael diwrnodau lle mae popeth yn ormod, ac weithiau rwy’n teimlo fel methiant, ond mae fy system gefnogi wedi fy helpu i dro ar ôl tro. Y prif beth rwy’ wedi’i ddysgu yw bod rhaid i chi roi cyfle i’ch hun. Siaradwch â gweithiwr iechyd proffesiynol, mynnwch gymorth meddygol a symudwch ymlaen o’r pwynt hwnnw. Dydw i ddim yn rhy galed ar fy hun pan rwy’n teimlo’n isel, ac rwy’n rhoi fy ffydd mewn pobl eraill. Byddan nhw’n helpu mewn unrhyw ffordd y gallan nhw.

Rwy’ wedi sylweddoli nad yw cydnabod fy anawsterau a siarad amdanyn nhw yn wendid. Mae siarad yn gryfder sy’n gallu helpu datrys yr heriau dwysaf.

Mae nifer o fudiadau a sefydliadau allan yno sy’n gallu bod o gymorth. Os yw pobl yn meddwl nad ydyn nhw’n barod i siarad â ffrindiau neu deulu, byddan nhw bob amser yno i godi’r ffôn, ateb e-bost neu neges destun.

Rwy’n brwydro bob dydd, ond erbyn hyn dydy’r brwydrau ddim cynddrwg na mor galed i fi nac i fy nheulu. 

Cymerwch ofal. Siaradwch â rhywun. Mae’r byd yn lle gwell gyda chi’n rhan ohono!

Diolch am ddarllen,

Luke

Mae Luke yn byw ym Merthyr Tudful ac yn dad i ddau o blant bach hyfryd a dwy gath ddrwg. Mae’n chwarae’r gitâr ac yn canu - mae’n hoff iawn o wneud sŵn lle bo hynny’n bosib!