Pam ddylai myfyrwyr derbyn cymorth iechyd meddwl ym mhrifysgol

Roeddwn i’n ddeunaw pan gyrhaeddais y brifysgol. Dyma beth oeddwn i wedi bod yn aros amdano. Tynnais bopeth o fy magiau, es i i gwrdd â fy nghyfoedion newydd, a pharatoi am noson allan. Es i gyn belled ag Undeb y Myfyrwyr cyn i mi orfod bod yn onest â fi fy hun. Doeddwn i ddim yn iawn. Roeddwn i eisiau mynd adref a chyrlio lan yn y gwely.

Roedd hyn yn teimlo’n rhyfedd ac yn ddryslyd. Roeddwn i’n barod i orffen y chweched dosbarth a gadael yr ysgol. Roedd y ffaith fy mod i wedi penderfynu astudio filltiroedd i ffwrdd yn rhan o’r apêl. Roeddwn i eisiau bod rhywle newydd – roedd e’n rhywbeth cyffrous.

Ond cyn gynted ag y cyrhaeddais i, dechreuodd fy iechyd meddwl ddioddef. Roeddwn i’n byw dan gwmwl du, ac roeddwn i’n teimlo’n hynod o isel, drwy’r amser. Doeddwn i ddim yn gallu bwyta, roeddwn i wedi fy llethu, wedi blino’n lân. Cefais fy annog gan fy mam i wneud apwyntiad gyda gwasanaeth cwnsela’r brifysgol.

Cyrhaeddais yr apwyntiad i glywed y dylwn i fynd adref os nad oeddwn i’n hapus. Disgrifiodd y cwnselydd fy rhieni fel pobl ‘didostur’ am fy annog i roi tro arni. Ac fe gefais i CD o gerddoriaeth i ymlacio iddo! Am wastraff amser llwyr.

Ond erbyn y Nadolig, roeddwn i wedi dechrau teimlo’n well ac yn dechrau ymdopi â phethau. Roeddwn i wedi gwneud ambell i ffrind agos ac roedd sôn am gael tŷ gyda’n gilydd. Ond nawr fy mod i mewn lle da yn feddyliol, roeddwn i’n gallu gweld yn glir nad oedd y cwrs yn iawn i fi.

Roeddwn i wedi dewis astudio seicoleg, ond roedd y cwrs yn wyddonol iawn. Felly ym mis Medi’r flwyddyn ganlynol, penderfynais gychwyn astudio ar gwrs prifysgol nôl adref – ac fe gododd y baich trwm o fy ysgwyddau.

Roeddwn i’n poeni a fyddai astudio adref yn ddiflas neu’n undonog. A fydden i’n cyfri fel methiant am beidio mentro’n bellach i ffwrdd? Roeddwn i eisiau rhywfaint o annibyniaeth, felly es i i fyw mewn neuadd breswyl. Dim ond deng munud i ffwrdd oedd fy rhieni, ond doeddwn i ddim yn mynd adref yn rhy aml a dweud y gwir. Ond o wybod fy mod i’n gallu mynd adref, roedd gen i sicrwydd ac roedd hyn yn gwneud fy mywyd gryn dipyn yn haws. Ac a dweud y gwir, doedd bywyd prifysgol ddim byd tebyg i fy hen fywyd adref. Es i i nifer o lefydd gwahanol ac roeddwn i’n mwynhau nosweithiau allan. Gwnes i lawer o ffrindiau newydd, ac yn y cyfamser, roedd y cwrs yn cydweddu’n llawer gwell i’r hyn roeddwn i wedi eisiau gwneud.

Doeddwn i ddim wedi dechrau teimlo’n flinedig eto nes fy ail flwyddyn. Roeddwn i’n gorfod perswadio fy hun i fynd i ddarlithoedd.

Roedd y pwysau’n cynyddu ac roedd y cwmwl du cyfarwydd hwnnw’n dechrau cronni uwch fy mhen unwaith eto.

Yn fy nhrydedd flwyddyn, roedd y pwysau ar fy ysgwyddau’n tyfu. Byddwn i’n aros yn y gwely drwy’r prynhawn er mwyn ceisio anghofio am y gwaith oedd yn pentyrru. Penderfynais fod rhaid i fi roi tro arall ar gwnsela.

Yn y diwedd, cefais gymorth wrth y brifysgol. Roedd rhaid i fi aros chwe wythnos am apwyntiad gan fod y rhestr aros mor hir, sy’n gryn dipyn o amser pan nad wyt ti’n ymdopi’n dda. Fodd bynnag, roedd y gwasanaeth yn wych ac yn fy helpu i. Yn ogystal â’r cwnsela, derbyniais help gyda fy astudiaethau gan fy rhoi i nôl ar y llwybr cywir.

Ond pam fod cymaint o fyfyrwyr yn ei chael yn dioddef o lefelau mor uchel o orbryder yn y brifysgol? Myfyrwyr nad ydyn nhw wedi dioddef gyda phroblemau iechyd meddwl yn y gorffennol? Yn bersonol, des i i adnabod cymaint o bobl oedd wedi mynd i dderbyn cwnsela.

Roedd fy nhiwtoriaid yn gefnogol, roedden nhw eisiau’r gorau i ni, ac roedd y rhan fwyaf ohonyn nhw’n wych – ond doedd y pwysau i gael graddau da ac i gael profiad gwaith yn yr haf byth yn diflannu. A nawr fy mod i’n edrych yn ôl, gallaf weld na fyddai wedi bod yn ddiwedd y byd petawn i heb gael y lleoliadau profiad gwaith oedd i’w gweld mor hollbwysig ar y pryd.

Credaf y dylid hyfforddi darlithwyr mewn iechyd meddwl mewn iechyd meddwl i fod yn ymwybodol o’r pwysau maen nhw’n eu rhoi ar fyfyrwyr heb iddyn nhw sylweddoli.

Rhaid gwneud mwy i ddeall pam fod gymaint o alw ar wasanaethau iechyd meddwl gan gyfran mor helaeth o fyfyrwyr.

Cwblheais fy ngradd, diolch i wasanaeth cwnsela’r brifysgol, ac fe ddatblygais fy strategaethau ymdopi fy hun hefyd. Cofrestrais i wneud hanner marathon ar ddechrau fy ail flwyddyn, roedd yr hyfforddi’n fy ngalluogi i ffocysu ar rywbeth arall. Roedd cael mynd allan yn ychwanegu rhywbeth cadarnhaol at rythm y dydd. Dechreuais weithio mewn tafarn, i ffwrdd o fywyd myfyrwyr, oedd yn rhoi rhyw fath o rwtîn i fi. Ces i gyfle i ddod i adnabod ffrindiau newydd y tu allan i’r swigen bywyd myfyrwyr a rhoddodd fwy o bersbectif i fi nad cael gradd oedd popeth.

Mae profiad prifysgol yn cael ei bortreadu i fod yn rhywbeth arbennig. Felly pan doedd y profiad ddim yn anhygoel, roeddwn i’n teimlo ar goll. Rhaid ystyried sut rydyn ni’n paratoi myfyrwyr i fynd i’r brifysgol. Rhaid peidio rhoi cymaint o bwysau ar fyfyrwyr i ymdopi â heriau gadael cartref, cwrdd â phobl newydd, dod yn oedolyn, cael lleoliadau profiad gwaith – heb anghofio, wrth gwrs, cael gradd dosbarth cyntaf. Rhaid ystyried sut y gall prifysgolion ddarparu mwy o gefnogaeth i’w myfyrwyr.