Yr Adroddiad Iechyd Meddwl Mawr 2024

Rydyn ni yng nghanol argyfwng iechyd meddwl ar hyn o bryd.

Mae maint a difrifoldeb anghenion iechyd meddwl ar gynnydd, ond mae gormod ohonom ni ddim yn cael yr help sydd ei angen arnom. Mae diffyg cyllid ac adnoddau, ansicrwydd ariannol, hiliaeth, gwahaniaethu, stigma – i gyd yn chwarae rhan yn y problemau sy’n wynebu llawer ohonom. Mae'r system ar y dibyn, a heb weithredu brys, bydd pethau'n gwaethygu. Byddai hyn yn drychineb i bobl a’u cymunedau.

Gall byw gyda phroblem iechyd meddwl yn aml dorri ar draws sawl maes ym mywyd rhywun – o ofal iechyd ac addysg, i fudd-daliadau a chyflogaeth, perthnasoedd a hunaniaeth. Nid y GIG yn unig sy’n ein hamddiffyn a’n cefnogi ni – mae achosion a ffactorau amddiffynnol ar gyfer ein hiechyd meddwl o’n hamgylch ym mhob man, yn y cymunedau rydyn ni’n byw a'r bywydau rydyn ni’n eu harwain. Rydyn ni’n glir bod yn rhaid i bethau newid, ond yn hollbwysig, y gallant newid. Ond i fynd i’r afael â’r argyfwng iechyd meddwl, mae angen i ni ei ddeall yn gyntaf. Mae hynny’n golygu cael ffynhonnell glir a chyson o wybodaeth sy’n amlinellu’r hyn sy’n digwydd a lle mae angen gwelliannau.

Mae’r Adroddiad Iechyd Meddwl Mawr wedi’i gynllunio i wneud yn union hynny. Am y tro cyntaf, bydd gennym drosolwg blynyddol o gyflwr iechyd meddwl yng Nghymru a Lloegr o’r dystiolaeth ddiweddaraf sydd ar gael. Mae'n dod â data at ei gilydd, sydd ar gael yn gyhoeddus, am iechyd meddwl, stigma a gwahaniaethu ochr yn ochr â lleisiau pobl sydd â phrofiad uniongyrchol o fyw gyda phroblem iechyd meddwl. Bydd ein almanac blynyddol yn cynnig ffynhonnell ddibynadwy o wybodaeth fel ein bod ni i gyd yn gwybod yn union beth rydyn ni'n siarad amdano.

Yn ogystal ag amlygu’r cynnydd sydd wedi’i wneud, mae’r adroddiad hwn yn canolbwyntio ar feysydd lle mae angen i ni fynd ymhellach i greu cymdeithas sy’n feddyliol iach. Nid yw’r rhain yn syniadau newydd – rydyn ni wedi cael yr un atebion i achosion salwch meddwl a'r atebion i'r argyfwng hwn, ers blynyddoedd lawer. Ond dim ond os bydd llywodraethau'n troi at y syniadau hyn ac yn buddsoddi mewn iechyd meddwl y byddwn yn dechrau gweld gwahaniaeth go iawn gyda gweledigaeth sy'n delio â'r heriau hirsefydlog. Mae hyn yn hanfodol i sicrhau nad yw pobl yn profi iechyd meddwl gwael oherwydd esgeulustod cymdeithasol neu’n methu â chael y cymorth sydd ei angen arnyn nhw, pan fydd ei angen arnyn nhw.

Ers blynyddoedd, mae Mind wedi arwain y ffordd gyda nifer o newidiadau positif rydyn ni wedi’u gweld ym maes iechyd meddwl. Gall pobl siarad am eu hiechyd meddwl mewn ffyrdd nad oedden nhw’n gallu gwneud pan ddechreuais i fy ngyrfa. Serch hynny, yn ystod y blynyddoedd diwethaf rydyn ni wedi gweld dirywiad mewn agweddau, ac mae’r cynnydd rydyn ni wedi’i wneud yn dal yn agored i densiynau a phwysau cymdeithasol a gwleidyddol. Rydyn ni’n arbennig o bryderus am y rheini ohonom sydd â salwch meddwl difrifol, sef y rheswm dros benderfynu mynd amdani gyda’n gwaith gwrth-stigma. Ein gobaith ar gyfer yr adroddiad hwn yw ei fod yn cyfrannu at ail-gydbwyso ffocws fel bod y rhai sydd angen ein cymorth fwyaf yn gallu ei gael.

Nawr yw’r amser. Bydd yr adroddiad hwn yn rhoi’r wybodaeth sydd ei hangen arnoch i fod yn rhan o’r mudiad cymdeithasol er mwyn cael iechyd meddwl gwell. Defnyddiwch y wybodaeth yma i ddeall beth sy’n gweithio a beth sydd ddim yn gweithio ac i wthio am welliant. Ni ddylai dirywiad mewn iechyd meddwl y genedl fod yn anochel – mae gennym ni’r pŵer i’w newid gyda’n gilydd.

Diolch am eich cefnogaeth.