Hunan-niweidio

Yn egluro hunan-niweidio, gan gynnwys achosion posibl a sut y gallwch gael triniaeth a chefnogaeth. Yn cynnwys awgrymiadau ar gyfer helpu eich hun, a chanllawiau ar gyfer ffrindiau a theulu.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Gymraeg. This link will take you to a Welsh translation of this page.

Pa gefnogaeth a thriniaeth sydd ar gael?

Weithiau mae angen cefnogaeth o’r tu allan i’ch helpu i wneud newidiadau cadarnhaol. Efallai y bydd angen i chi drio ychydig o bethau gwahanol i weld beth sy’n gweithio i chi, a chyfuno technegau hunan-gymorth â chefnogaeth broffesiynol:

Eich hawl i help a chefnogaeth

Mae angen bod yn ddewr i ofyn am gefnogaeth. Mae’n ddealladwy y byddwch yn pryderu na fydd pobl yn eich deall neu y byddwch yn teimlo pwysau i wneud newidiadau yn gyflymach nag yr ydych eisiau eu gwneud. Er hyn, mae gennych hawl i gael cefnogaeth sy’n eich grymuso ac yn parchu eich barn.

Dylai unrhyw weithiwr iechyd proffesiynol – er enghraifft eich meddyg teulu neu seiciatrydd – drafod eich holl opsiynau gyda chi, a dylai pobl ystyried eich barn a beth y byddai’n well gennych chi ei weld yn digwydd wrth wneud penderfyniadau yn ymwneud â’ch triniaeth.

Os ydych yn cael triniaeth gan y GIG, dylai fod yn unol â chanllawiau’r Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal (NICE).

Mae’r canllawiau hyn yn dweud:

Dylai unrhyw weithiwr iechyd proffesiynol eich trin mewn ffordd sensitif nad yw’n dangos rhagfarn.
Yn ddelfrydol, dylai gweithwyr iechyd proffesiynol gael eu hyfforddi i gyfathrebu mewn ffordd sensitif â phobl sy’n hunan-niweidio, a bod yn ymwybodol o stigma posibl.
Dylai unrhyw driniaeth a roddir i chi fod wedi’i theilwra ar gyfer eich anghenion unigol.

Eich meddyg teulu

Yn aml iawn, gweld eich meddyg teulu yw’r cam cyntaf yn y broses o ofyn am help a thrafod eich hunan-niweidio yn gyfrinachol.

Gallai eich meddyg teulu:

eich asesu a sôn wrthych am y driniaeth sydd ar gael
rhoi meddyginiaeth i chi ar bresgripsiwn ar gyfer gorbryder neu iselder, neu i’ch helpu i gysgu
eich cyfeirio at eich tîm iechyd meddwl cymunedol, a all gynnwys seiciatryddion, seicolegwyr, gweithwyr cymdeithasol, therapydd galwedigaethol a nyrs seiciatrig gymunedol.

Os ydynt yn pryderu bod eich hunan-niweidio yn fygythiad i’ch bywyd, neu bod arnoch angen triniaeth feddygol ar gyfer eich anafiadau, efallai y byddant yn awgrymu eich bod yn treulio cyfnod mewn ysbyty.

Mynd i weld y meddyg teulu ydy’r peth gorau dw i wedi ei wneud erioed. Wnaeth pethau ddim gwella ar unwaith, ond dyna sut y dechreuais i wella.

Triniaethau siarad

Mae triniaethau siarad yn golygu eich bod yn siarad gyda therapydd proffesiynol sydd wedi’i hyfforddi i wrando gydag empathi a derbyn y ffordd rydych yn teimlo.

Dangoswyd bod therapi ymddygiadol gwybyddol (CBT), therapi ymddygiad dialectig (DBT) a therapi seicodynamig yn gallu bod o fudd i bobl sy’n hunan-niweidio.
Gallech dalu i weld therapydd preifat, sydd wedi’i hyfforddi a’i achredu, os gallwch fforddio hynny. Gweler Cymdeithas Seicotherapi Ymddygiadol a Gwybyddol Prydain (BABCP), Cymdeithas Cwnsela a Seicotherapi Prydain (BACP) a Chyngor Seicotherapi y DU (UKCP) am fwy o fanylion.

Edrychwch ar ein tudalennau am therapi siarad a chwnsela i gael mwy o wybodaeth.

Grwpiau cefnogi

Cyfarfodydd rheolaidd gyda phobl eraill sydd â phrofiadau tebyg i chi yw grwpiau cefnogi.

Gall grwpiau cefnogi gael eu harwain gan gymheiriaid neu gallant gael eu hwyluso.
Gallant ganolbwyntio ar faterion penodol neu fod yn fwy cyffredinol.

Edrychwch ar ein tudalennau am gefnogaeth gan gymheiriaid i gael mwy o wybodaeth. Gallwch weld a oes grwpiau lleol yn eich ardal chi drwy Linell Wybodaeth Mind neu Self-injury Support.

Cefnogaeth ar-lein

Mae cefnogaeth ar-lein yn opsiwn os nad ydych yn teimlo eich bod yn barod i weld rhywun wyneb yn wyneb.

Cynigir cefnogaeth drwy ebost, testun, gwybodaeth neu fforwm gan wasanaethau hunan-niweidio – er enghraifft National Self Harm Network, Self-injury Support, LifeSIGNS, The Mix a Sane.
Gall y cynnwys sydd ar rai safleoedd hunan-niweidio sbarduno rhai pobl i hunan-niweidio. Gwnewch yn siŵr bod y safleoedd rydych yn mynd arnynt yn cael eu cymedroli’n dda a’ch bod yn gwybod sut i amddiffyn eich hun a phobl eraill tra byddwch ar-lein. Edrychwch ar ein tudalennau am iechyd meddwl ar-lein i weld canllawiau defnyddiol am gadw’n ddiogel ar-lein.

Triniaeth ar gyfer creithiau

Mae rhai pobl yn teimlo bod creithiau yn dilyn hunan-niweidio yn rhan bwysig o’u siwrnai, tra byddai’n well gan eraill beidio â chael creithiau. Mae triniaethau ar gael ar gyfer gorchuddio a lleihau creithiau. I gael mwy o wybodaeth edrychwch ar y tudalennau LifeSIGNS ar leihau creithiau a chuddliw croen.

Pethau i’w hystyried wrth ofyn am help

Cofiwch fod pwy bynnag sy’n eich cefnogi yno i’ch helpu ac i wrando arnoch. Weithiau gall therapydd neu ymarferydd ofyn i chi ymrwymo i beidio â hunan-niweidio yn ystod triniaeth. Mae’n bwysig nad ydych yn teimlo bod pwysau arnoch i wneud penderfyniadau yn ymwneud â hyn, a bod unrhyw beth rydych yn ei benderfynu yn realistig i chi ar y pryd.

Gall fod yn demtasiwn i geisio cuddio’r graddau rydych yn hunan-niweidio, neu i ddweud celwydd amdano. Mae hyn yn ddealladwy, ond os gallwch rannu eich profiad gall wneud gwahaniaeth mawr i’r ffordd rydych yn teimlo. Gall helpu i leihau teimladau o gywilydd, a’ch helpu i deimlo’n llai ynysig, a bydd yn cynyddu’r siawns y byddwch yn cael y gefnogaeth rydych ei hangen. Mae estyn allan yn gam dewr iawn, ac efallai y bydd angen mwy nag un sgwrs i ddweud popeth y byddech yn hoffi ei ddweud.

Hyd yn oed pan dw i wedi gorfod mynd i’r adran damweiniau ac achosion brys, dw i wedi dweud celwydd a chymryd arnaf mai damweiniau oedd fy anafiadau. O edrych yn ôl roedd hynny’n beth gwirion i’w wneud, achos mi fyddwn i wedi gallu cael cefnogaeth emosiynol, ond mae gen i gymaint o gywilydd.

Os nad yw’r person sy’n eich cefnogi wedi cael ei hyfforddi, neu os nad yw’n brofiadol ym maes hunan-niweidio, efallai y byddai’n werth gofyn iddo ef neu hi edrych am fwy o wybodaeth – drwy ddarllen y tudalennau hyn, er enghraifft, neu drwy gysylltu â sefydliad ar gyfer pobl sy’n hunan-niweidio (mae gan Self-injury Support, LifeSIGNS a Harmless adnoddau gwybodaeth defnyddiol).

Gall hefyd helpu os ydych yn ysgrifennu popeth y byddech yn hoffi ei ddweud wrth y person ymlaen llaw. Bydd hyn yn eich helpu os ydych yn teimlo’n bryderus ynglŷn â mynegi eich teimladau neu os ydych yn poeni y byddai gan rywun ragfarn yn eich erbyn.

Dw i wedi sylwi yn ystod y blynyddoedd diwethaf bod gan nyrsys a doctoriaid yn yr adran damweiniau ac achosion brys fwy o ddealltwriaeth o hunan-niweidio, ac mae hynny’n wych.

Os ydych chi’n bryderus am eich triniaeth neu ofal, neu os ydych chi’n cael trafferth i gael y gefnogaeth rydych ei hangen, efallai y byddai’n werth i chi gael eiriolwr i’ch cefnogi. Gallai’r eiriolwr fod yn ffrind, aelod o’r teulu neu weithiwr proffesiynol. Gallwch hefyd gysylltu â’r Gwasanaeth Cyngor a Chyswllt Cleifion (PALS) i gael gwybodaeth ynglŷn â gwneud cwyn am wasanaethau’r GIG os oes angen.

Oedd y dudalen hon yn ddefnyddiol? Yes No Tell us more Tell us more

Tell us more

Why did you visit this page? *

For my own mental health
For someone else’s mental health
Academic/educational/professional reason
Other reason

What do you want to tell us about?

Praise – things we do well
Criticism – things we could do better
Errors, mistakes or broken links

Please give us your feedback:

Note:

Please don’t include personal details like your name or email address. If you do, data protection law means we’ll have to delete your comments.
Unfortunately we can’t reply to this. If you want a response from us, see our Contact us page.
If you are in crisis right now and want to talk to someone urgently then you could call Samaritans on 116 123 (freephone). Our pages on crisis services have more options.