Hunan-niweidio

Yn egluro hunan-niweidio, gan gynnwys achosion posibl a sut y gallwch gael triniaeth a chefnogaeth. Yn cynnwys awgrymiadau ar gyfer helpu eich hun, a chanllawiau ar gyfer ffrindiau a theulu.

Mae'r dudalen hon hefyd ar gael yn Gymraeg. This link will take you to a Welsh translation of this page.

Sut alla i helpu fy hun nawr?

Yn ystod yr adegau pan fydd gennych awydd cryf i frifo eich hun, mae’n anodd dychmygu ei bod yn bosibl gwneud rhywbeth arall.

Ond mae camau y gallwch eu cymryd i’ch helpu i wneud dewisiadau eraill dros gyfnod.

Gall deall eich patrymau hunan-niweidio eich helpu i ganfod beth sy’n gwneud i chi fod eisiau hunan-niweidio, a sylweddoli pryd mae’r awydd yn dod. Cofiwch, hyd yn oed pan fyddwch yn gallu gwrthsefyll yr awydd i hunan-niweidio, mae’n werth meddwl wedyn ynglŷn â beth ddigwyddodd. Bydd hyn yn eich galluogi i ddeall yn well y tro nesaf y byddwch yn cael teimladau tebyg.

Ceisiwch dorri eich profiad i lawr yn rhannau llai fel a ganlyn:

Dysgu adnabod ffactorau sy’n sbarduno’r awydd

Ffactorau sy’n 'sbarduno' yw’r pethau sy’n codi’r awydd i fod eisiau brifo eich hun. Gallant fod yn bobl, sefyllfaoedd, dyddiadau, synwyriadau, meddyliau penodol neu deimladau.

Ceisiwch wneud nodyn o’r hyn oedd yn digwydd cyn i chi hunan-niweidio:

Oeddech chi’n meddwl am rywbeth penodol?
Wnaeth sefyllfa, person neu wrthrych eich atgoffa o rywbeth anodd?

Dod yn ymwybodol o’r awydd i hunan-niweidio

Gall awydd o’r fath gynnwys synwyriadau corfforol fel:

calon yn curo’n gyflym neu deimladau trwm
emosiynau cryf fel tristwch neu ddicter
bod wedi eich datgysylltu oddi wrthych eich hun neu golli teimlad
meddyliau ailadroddus am niweidio eich hun, neu sut y gallech niweidio eich hun
penderfyniadau sydd ddim yn iach, fel gweithio’n rhy galed i osgoi teimladau.

Mae cydnabod awydd o’r fath yn eich helpu i gymryd camau er mwyn lleihau neu stopio hunan-niwed. Ceisiwch ysgrifennu beth rydych yn ei sylwi am eich awydd, i’ch helpu i’w adnabod yn gynt bob tro y mae’n dod.

Nodi pethau sy’n tynnu eich sylw

Dysgais dechnegau tynnu sylw. Fy hoff un oedd fy Llyfr Pethau Cadarnhaol, sy’n fath o lyfr lloffion yn llawn pethau sy’n fy ngwneud i’n hapus.

Cadw dyddiadur

Un ffordd o helpu eich hun i ddeall eich ymddygiad hunan-niweidio yw cadw dyddiadur o’r hyn sy’n digwydd cyn, yn ystod ac ar ôl pob tro rydych yn hunan-niweidio. Mae’n werth gwneud hyn dros gyfnod (er enghraifft mis) er mwyn i chi allu dechrau gweld patrymau.

Gall hyn fod yn brofiad digon dwys a gall godi teimladau anodd. Os ydych yn teimlo’n ddigon hyderus i wneud hyn ar eich pen eich hun, gwnewch yn siŵr eich bod yn gwneud rhywbeth sy’n eich helpu i ymlacio neu rywbeth rydych yn ei fwynhau wedyn.

Os yw gwneud hyn yn achosi gofid i chi, efallai y byddech yn hoffi gofyn am help gan rywun rydych yn ei drystio.

Rydw i wedi dysgu, gan nad oedd fy anghenion emosiynol yn cael eu diwallu, mod i’n arfer hunan-niweidio gan nad o’n i’n gwybod sut i fynegi fy hun neu ddweud beth ro’n i ei angen neu ei eisiau. Roedd elfen o gael sylw hefyd. Ro’n i wirioneddol eisiau i rywun sylwi arna i a fy helpu i.

Y brif ffordd y mae pobl yn helpu eu hunain pan maen nhw eisiau hunan-niweidio yw drwy dynnu eu sylw oddi ar hynny.

Mae gwahanol ffyrdd o dynnu sylw yn gweithio i wahanol bobl, ac mae’n bosibl na fydd yr un peth yn gweithio i chi bob tro. Er enghraifft, mae tynnu eich sylw oddi wrth ddicter yn wahanol iawn i dynnu eich sylw oddi wrth ofn, felly mae’n bwysig bod gennych wahanol strategaethau i ddewis ohonyn nhw.

Dim ond awgrymiadau yw’r rhain. Ceisiwch ysgrifennu eich rhestr eich hun o ffyrdd o dynnu eich sylw – rhai sydd wedi eich helpu neu rai y byddech yn hoffi rhoi cynnig arnyn nhw.